جایگاه جغد در فرهنگ ایران باستان

در متن های کهن باستانی جغد را "هو مورو" می خواندند. یعنی پرنده دانا.
حتما بیاد دارید که در کتابهای قصه نیز این پرنده عینک به چشم دارد و به بقیه حیوانات پند و اندرز می دهد.
اما شومی جغد بعد از ورود اعراب به ایران بر سر زبان ها افتاد چون غذای این پرنده مار و مارمولک و موش بود، در واقع غذای اعراب آن دوران را میل می کرد و اعراب آن را پرنده ای شوم می دانستند چرا که غذای آنها را می خورد.

در کتاب اوستا  از جغد با نام اشوزشت یاد شده  و وی را فراری دهنده دیوها و پلیدیها خوانده اند یا در نسخی دیگر وی را به بهمن مرغ و  مرغ زوبره و هومن مرغ و شب اویز(مرغ شب ) خوانده اند

نام گذاری ایام هفته لاتین از فرهنگ ایران باستان

در ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ روزهای هفته بدین گونه بوده است:

ﮐﯿﻮﺍﻥ ﺷﯿﺪ = ﺷﻨﺒﻪ
ﻣﻬﺮﺷﯿﺪ = ﯾﮑﺸﻨﺒﻪ
ﻣﻪ ﺷﯿﺪ = ﺩﻭﺷﻨﺒﻪ
ﺑﻬﺮﺍﻡ ﺷﯿﺪ = ﺳﻪ ﺷﻨﺒﻪ
ﺗﯿﺮﺷﯿﺪ = ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ
ﻫﺮﻣﺰﺷﯿﺪ = ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ
ﻧﺎﻫﯿﺪﺷﯿﺪ ﯾﺎ ﺁﺩﯾﻨﻪ = ﺟﻤﻌﻪ

اکنون به نام روزهای هفته دقت کنید:

ﮐﯿﻮﺍﻥ ﺷﯿﺪ = ﺷﻨﺒﻪ
Saturday = Satur + day
Saturn = ﮐﯿﻮﺍﻥ
---------
ﻣﻬﺮﺷﯿﺪ = ﯾﮑﺸﻨﺒﻪ
Sunday = Sun + day
Sun = ﺧﻮﺭ (ﺧﻮﺭﺷﯿﺪ) = ﻣﻬﺮ
---------
ﻣﻪ ﺷﯿﺪ = ﺩﻭﺷﻨﺒﻪ
Monday = Mon + day
Moon = ﻣﺎﻩ
---------
ﺑﻬﺮﺍﻡ ﺷﯿﺪ = ﺳﻪ ﺷﻨﺒﻪ
Tuesday = Tues + day
Tues = God of war = Mars
Mars = ﺑﻬﺮﺍم
---------
ﺗﯿﺮﺷﯿﺪ = ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ
Wednesday = Wednes + day
Wednes = day of Mercury
Mercury = ﺗﯿﺮ
---------
ﻫﺮﻣﺰﺷﯿﺪ = ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ
Thursday = Thurs + day
Thurs = Thor = day of Jupiter
Jupiter = ﻫﺮﻣﺰ
---------
ﻧﺎﻫﯿﺪﺷﯿﺪ ﯾﺎ ﺁﺩﯾﻨﻪ = ﺟﻤﻌﻪ
Friday = Fri + day
Fri = Frig = day of Venues
Venues = ﻧﺎﻫﯿﺪ!
بسیار جالبه که انگلیسی زبان ها و غربی ها، اسم روز های هفته را از فرهنگ غنی ایرانی گرفته اند.
و ما خودمان در همه زمینه ها از اصل خویش دور مانده و بیگانه شده ایم.

قبرستان اسرارآمیز

قبرستان اسرارآمیز در استان گلستان

قبرستانی که در مجاورت زیارتگاه خالدنبی وجود دارد و به قبرستان خالدنبی مشهور شده بی‌شک یکی از اسرارآمیزترین نقاط ایران است! به این دلیل که هنوز در مورد زمان و چگونگی پیدایش آن ابهامات فراوانی وجود دارد. شاید یکی از دلایل این مسئله عدم انجام تحقیقات و کارشناسی‌های مختلف باشد. از سوی دیگر هر چند این مجموعه در سال ۱۳۸۰ توسط اداره میراث فرهنگی و گردشگری استان گلستان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده اما تاکنون تمهیداتى براى حفاظت از آن در برابر سرقت و تخریب لحاظ نشده است.

به عنوان مثال بسیاری از سنگ قبرها افتاده‌اند و یا شکسته‌اند. عده‌ای از بازدیدکنندگان نیز از آن‌ها بالا می‌روند! به علاوه در برخی نقاط گودال‌هایی وجود دارد که حاکی از تلاش‌های غیرقانونی برای یافتن آثار باستانی و قیمتی است. در واقع به نظرم مسئولان با توجه به شکل و شمایل سنگ‌قبرها سکوت کرده‌اند و بدشان نمی‌آید که این مجموعه به کلی از بین برود! با این وجود به دلیل صعب‌العبور بودن مسیر و دورافتادگی این قبرستان هنوز هم فرصت دارید تا از این قبرستان دیدن کنید.

چرا قبرستان خالدنبی پرطرفدار شده است؟
اولین سفر من به این قبرستان در اردیبهشت ۱۳۸۸ بود و به فاصله چند روز گزارش تصویری با عنوان قبرستان اسرارآمیز را در اختیار جام‌جم آنلاین قرار دادم (بگذریم که سه عکس به دلیل مسائل اخلاقی پس از چند روز از روی سایت حذف شدند!). پس از راه‌اندازی فتوبلاگ یکی از عکس‌های حذف شده را که در زیر مشاهده می‌کنید در فتوبلاگ قرار دادم. پس از آن نیز دو عکس دیگر را آپلود کردم.

لینک عکس در فتوبلاگ

لینک عکس در فتوبلاگ

بد نیست بدانید از آن زمان تاکنون بیشترین ورودی‌های فتوبلاگ به جستجو واژه‌های Khalid Nabi cemetery و khaled nabi cemetery مربوط می‌شود! مدتی پیش نیز ایمیلی از یکی از همکاران CNN در رابطه با این عکس‌ها دریافت کردم. در Google Reader یا گودر خودمان نیز همواره عکس‌های این قبرستان لایک زیادی خورده‌اند و بحث‌های زیادی پای آن‌ها صورت گرفته است.

در واقع شکل و شمایل خاص این سنگ‌قبرها (در جایی لقب مناسب‌تر سنگ‌افراشته‌ها به آن‌ها داده شده است) در کشوری که بحث در مورد این مسائل جزو خطوط قرمز اخلاقی است، چه برسد به نمایش آن‌ها، این قبرستان را پرطرفدار کرده است. البته همان‌طور که توضیح دادم این قبرستان در سطح بین‌المللی نیز بسیار مورد توجه است. همان‌طور که در تصاویر مشخص است اغلب سنگ‌قبرها به شکل آلت تناسلی مردانه هستند و ارتفاع و ضخامت گوناگونی دارند.

از سوی دیگر در مواردی تعداد حلقه‌های برجسته به دور سنگ‌ها متفاوت است. شاید این‌ها روشی بوده است برای مشخص کردن سن، مرتبه و وضعیت تاهل یا تجرد مردگان. سنگ‌قبرهای دیگری نیز وجود دارد که منتسب به مردگان زن است. عده‌ای نیز عقیده دارند که مردمان این ناحیه آلت‌پرست بوده‌اند و به مانند کیش آلت‌پرستان در هند ذکر را نماد باروی و آفرینش می‌دانستند.

چه زمانی از خالدنبی دیدن کنیم؟
بهترین زمان برای رفتن به خالدنبی بهار است. به این دلیل که همان‌طور که در عکس مشاهده می‌کنید دشت‌ها سرسبز هستند و هوا نیز چندان گرم نیست (البته در اردیبهشت ماه که من رفتم مار در میان سبزه‌ها به وفور وجود داشت!).

اما اگر تابستان بروید علاوه بر گرمای طاقت‌فرسا با چیزی مواجه خواهید شد که در تصویر زیر نمایش داده شده است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید دیگر خبری از سبزی بهار نیست. دشت‌ها نیز چنین پوششی دارند.

بنده در حال عکاسی! عکاس: آرش آزادی

چطور به خالدنبی برویم؟
خوشبختانه امکان دسترسی به زیارتگاه خالدنبی توسط وسایل نقلیه مختلف مانند سواری و یا مینی‌بوس به راحتی وجود دارد. برای دسترسی به این قبرستان همان‌طور که در نقشه مشخص است پس از طی مسیری حدودا ۴۰ کیلومتری گنبد کاووس تا کلاله باید به سمت روستای گچی‌سو حرکت کنید (فاصله این روستا تا قبرستان ۶ کیلومتر است).

فاصله کلاله تا خالدنبی ۵۵ کیلومتر است که حدود ۲۵ کیلومتر آن خاکی و پر پیچ و خم است. خوشبختانه در طی مسیر تابلوهایی وجود دارند که شما را به سمت خالدنبی هدایت می‌کنند. من مکان حدودی این قبرستان را در این فایل که می‌توانید آن را در Google Earth باز کنید مشخص کرده‌ام.

اطلاعات بیشتر:
In Iran, tombstones shaped like penises delight tourists
Khaled Nabi Cemetery
Prophet Khaled Nabi Tomb

نوشته شده در استان گلستان, سفر عکاسى 

داستان شب چَره با گویش مازنی

 شب چَره

یَه‌تا کَل مَردی سحر موقع شِنه حَمّوم . حَمّوم دنج هَسّه و خلوت. هولّه –ش-لِواس در اورنه شِنه خَزونه دِله. صلوات رساننّه و –ش- چش دَونه شنه اُی بِن. راس که وونه ، وینه یَه تا کله اُی دِله تلو تلو خورنه.

فکر هاکرده جن هَسّه. بَترسیَه و لخت و سُخت اِنه درگا ، داد زَنه و از مردم کمک خواینه. مردِم ده که در خواب ناز دَونه با سر و صدای بی‌موقع این کل‌مردی یَکّه خورنه پِرسِنّه تا بَوینن چه بَوه.

کل‌مردی-ر- وینه که لخت و سُخت داد زنه و گُنه : آی جن! آی جن ! و حمّوم –ر- نشون دِنه.

مردم، حمّوم سو شِنّه ، از بوم حمّوم  که آبشکه‌ای(نورگیر) به خزانه دارنه ،اِشنه، وینه که یَه تا کله اُی دله تکون تکون خورنه. داد زنّه تیفنگ بیارین تیفنگ بیارین. یه تا شکارچی ماهر تیفنگ اُورنه ، گُنه: بوآرین کنار. نشونه گیرنه زَنه کله وسط. وینه باز تکون تکون خورنه، ایباز تیر زنه به فرقش ولی وینه باز کارساز نَوه.

مطمئن وونه که جن هسّه . شِنّه دعاگر ور، از  وه خواینه که با جادو جمبل جنّ رد هاکُنه. دعاگر اِنه حمّوم سر، هر چی ورد خونّه ، وینه فایده نارنه.

جوونی پِدا وونه. شهامت خرج دنه با هزار تا بسم‌الله بوتَن شنه حمّوم دله. خزونه نزیک وونه ، وینه اون کله ، کل‌مردی ،کلاه نمدی هَسّه .

اره جان کل‌مردی ، -ش- لواس در بیارده-و- یاد هاکرده-و- کلاه –ر- ش سر بیره.

ضرب المثل های مازنی

ضرب المثل های زیبای مازنی

«تا تِه دارْ دارْنِه وَلیکْ تهِ سلام دارْنِه علیک»

تا درخت زال‌زالک باغ تو بار دارد  سلام تو هم جواب دارد.

کنایه: مردم ظاهربین تا زمانی با تو مراوده دارند که تو را مکنت و مال و مقامی هست.

«تاریکِ جا نیشْتِه روشنایی رِ پِنِه»

در تاریکی ایستاده و جای روشن را زیر نظر دارد.

کنایه: در سایه‌ها حرکت می‌کند و با سیاست کارش را پیش می‌برد و بدون هیاهو اوضاع را زیر نظر دارد.

«ترس زَنا دِشْتِه نونِ نَتُونِه پارِه کُنِه»

از ترس زنش و بدون اجازه او نمی‌تواند نانی را بر سر سفره تکه کند.

کنایه: نهایت ذلیلی مرد در مقابل زن است.