جشن ها و آئین های بومی محلی شمال کشور

جشن «تیر ما  سیز ه شو» درگلستان، مازندران و گیلان

پاییز که می‌رسید در روستاهای کلارستاق انتظار رسیدن جشنی شیرین شوق همگان را برمی‌انگیخت. مدت زمان این جشن خانوادگی از تنگ غروب تا طلوع آفتاب بود، اما همین یک شب خاطراتی چنان دل‌انگیز از خود بر جای می‌گذاشت که تلخی تحمل انتظار را تا «تیرما سیزه‌ی» سال بعد قابل تحمل و شیرین می‌نمود. جشن« تیرما سیزه‌شو» همه‌ی اعضای خانواده را به خود مشغول می نمود، مردان خانه را به نوعی و زنان و کودکان را به رنگ و گونه‌ای دیگر.

اینکه جشن تیر ما سیزه‌شو از کجا آمد و مناسبت آن چیست حرف و سخن فراوان می‌توان گفت اگرچه  نوع نوشتاری آن را در کتب، فرهنگ‌نامه‌هاو دانش‌نامه‌ها راهی نبودواگر بود در بوم پژوهش ها اندک وکم شمار،  اما نوع شفاهی و سینه به سینه‌ی آن با اندکی تفاوت در هر منطقه ازپهنه ی  گسترده ی مازندران ،گلستان ،گیلان تا قسمت هایی از سمنان واز جانبی دیگر تا تالقان، ازپهنا وپستای جلگه تا چکادوبلندای کوهستان هاتاکنون نیز درعرصه ی دوام وبقا تاب آورده و نقل است بر زبان و بیان. از آنجایی که مخاطبان زمانه را سخن فقط به اختصار در تحمل است به شرح و نگارش آدابی چند بسنده می‌کنیم تا با سخن،قدم یاقلمی به نکوداشت آن بسیجیده باشیم.

 تیرما سیزه «(جشن تیرگان )»:

 هر ساله برابر شب سیزدهم تیرماه باستانی (خراجی) تبری (مازندرانی) همزمان با شب ۱۲ آبان ماه و سیزدهم تیر ماه فرس باستانی دیلمی (گیلان) با اختلاف ۱۵ شبانه روز، در مازندران و گیلان برگزار می‌گردد. این جشن ملی، از دوران باستان تا به حال جشن مشترک میان کوهستانیان و دشت‌نشینان مازندران و گیلان بود همچنین همواره  با جشن تیراندازی آرش رازی کمانگیر یا شیواتیرهم زمان وهمنشین می گردید  ». 

بررسی تحلیلی بر موسیقی غرب مازندران و کلارستاقی

بررسی تحلیلی بر موسیقی غرب مازندران (کلارستاقی)

آنچه در زیر میخوانید گوشه ایی از  پرسش و پاسخ مطرح شده در مناظره  سه شنبه 1 تیرماه 1395 در سوپر گروه گفتمان مثبت ( تلگرام) می باشد که به مدیریت اینجانب برگزار گردید. (مهندس شمس نفوطی)لازم بذکر هست که مناظره فوق مورد استقبال عموم  شهروندان قرار گرفت و حرکت تازه ایی در برگزاری مناظرات گروهای مجازی داشت .میهمانان برنامه : استاد مومن توپا ابراهیمی (محقق و پژوهشگر موسیقی و گویشهای بومی منطقه مازندران و تحلیل شاهنامه در طبری ایست) استاد علی سولقانی ( نوازندگی در گروه های مطرح کشور،مدرس  انواع سازهای سنتی کمانچه ،تار،تنبور و... )

سوال

 سبکهای رایج در موسیقی مازندران را تشریح نمایید البته به زبان قابل فهم برای عموم

موسیقی مازندران اساسا به شش نوع تقسیم میشود;

1-موسیقی تبری

2-موسیقی کتولی

3-موسیقی گداری

4- موسیقی خنیایی

5-موسیقی غرب مازندران از دو سوی رودخانه چالوس تا رود خانه نشتا

6-موسیقی مرکزی مازندران از هزار جریب تا کوهستانهای کجور.هرکدام از این شش نوع در مناطقی خاص رشد و نمو یافتهاست

موقعیت جغرافیاییه کلارستاق، کجور و تنکابن که همواره و در طول تاریخ در حوضه ی سیطره ی اسپهبدان و استنداران در بعد از حضور دین مبین اسلام قرار داشت به خصوص کلارستاق که در حد میانه ی حوضه ی جغرافیاییه رویان و بعدها رستم دار یا رِسَم دِله جا خوش کرده بود از ساحل دریا تا اوج کوهستان که دست کم چهل و پنج قله ی بالاتر از چهار هزار متر را میزبان است و در دگر سوی البرز تا فروکش ری باستان را در بر میگرفت از یک سو با اشکوَر و دوهزار و سه هزار ، از سویی دگر با کجور و نور و از سمت غرب با رودباران و تالشان همسایگی و همنشینی داشت.

صد البته که موسیقی این نواحی بخصوص مازندران مرکزی و گیلان از بیه پیش تا اوج دیلمان تاثیر پذیرفت و تاثیر گذاشت.این تبادل فرهنگی در حدضه ی زبان و موسیقی بسیار واضح و آشکار است تابدآنجا که زبان و موسیقی کلارستاق هویت ویژه ای به خود گرفته.