علائم تشخیص سم آفلاتوکسین در آجیل و لبنیات

آفلاتوکسین چیست ؟

آفلاتوکسین ها (Aflatoxin) سموم قارچی طبیعی هستند که از گونه های قارچ آسپرژیلوس مانند آسپرژیلوس فلاووس(Aspergill flavus)، اسپرژیلوس پارازیتیکوس (A.parasiicus) و آسپرژیلوس نومیوس (A. nomius) منشأ می گیرند. این قارچ ها معمولاً ذرت، یا بادام زمینی و پسته را به راحتی آلوده می کنند، در حالیکه گندم، جو بارلی و برنج به این قارچها معمولاً مقاومتر هستند. آفلاتوکسین ها انسان را از طریق مواد غذایی آلوده مانند تخم مرغ، شیر و محصولات لبنی آلوده می کنند و می توانند سرطانزا باشند. در سال ۱۹۸۵، سازمان غذا و دارو آمریکا میزان مایکوتوکسین های مجاز در مواد غذایی را تعیین کرد.

چگونه آفلاتوکسین ها را تشخیص دهیم؟

در صورتی که آلودگی شدید باشد، توده های اسپور قارچ ها، ممکن است به رنگ زرد یا سبز بر روی محصولات مشاهده شوند که در نقاط آسیب دیده دانه ها (آسیب فیزیکی یا آسیب حشرات) بیشتر مشاهده می شود اما آفلاتوکسین ها با چشم قابل رویت نیستند. روش های تشخیص آفلاتوکسین در محصولات کشاورزی شامل کروماتوگرافی لایه نازک، الایزا، HPLC، و آشکارسازی با اشعه UV و فلوئورسنت می باشد. آفلاتوکسین ها زیر نور اشعه UV با طول موج ۳۶۵ نانومتر نور فلوئورسنت با رنگ زرد مایل به سبز منعکس می کنند.

انواع افلاتوکسین

بیشتر از ۲۰ نوع آفلاتوکسین وجود دارد، اما چهار نوع اصلی آن شامل G1، B2، B1 و G2 می‌باشد. افلاتوکسین‌های M2,M1 به ترتیب متابولیتهای ناشی از هیدروکسیله شدن افلاتوکسین‌های B2,B1 می‌باشند. آفلاتوکسین‌های M1 و M2 برای اولین بار از شیر دامهایی که با خوراک آلوده تغذیه شده بودند، جدا شدند. میزان سمیت آفلاتوکسین‌ها به ترتیب ذیل می‌باشد: B1>G1>B2>G2.

راه های شناسایی آفلاتوکسین

راه های مختلفی برای شناسایی آفلاتوکسین وجود دارد یک روش این است که فرد با چشمان خود قارچ مولد سم را ببینیم. گاهی اوقات میزان فساد ماده غذایی اینقدر زیاد است که قارچ مولد بیماری برای چشم قابل رویت است.اما اکثرا سم آفلاتوکسین با چشم قابل رویت نیست. ولی اصلی ترین راه تشخیص سم آفلاتوکسین نمونه گیری از ماده آلوده به سم و مراجعه به آزمایشگاه های معتبر است.

ساختار شیمیایی افلاتوکسین

خطرات آفلاتوکسین ها

گاهی غلظت سم آفلاتوکسین در دانه های غلات ممکن است تا ppb (μg / kg) ۴۰۰ افزایش یابد که بسیار خطرناک است، بنابراین نمونه برداری و آنالیز غلات مورد استفاده برای غذای انسان و حیوانات بسیار مهم و ضروری است. آفلاتوکسین ها می توانند بیماری های کبدی را در انسانها و حیوانات تشدید کنند.

گزارش شده است که آفلاتوکسینB1،  قوی ترین ماده سرطانزای شناخته شده است. حساسیت به آفلاتوکسین ها با توجه به نژاد، گونه، سن، دوز سم موجود در غذا و طول زمان مصرف آفلاتوکسین، متفاوت است.

آفلاتوکسین ها ممکن است باعث کاهش تولید حیوانات (شیر، تخم مرغ، گوشت و…)، سرکوب سیستم ایمنی بدن، سرطان زایی و جهش های ژنتیکی شوند. همچنین آفلاتوکسین ها می توانند در شیر، گوشت یا تخم مرغ نیز موجود باشند که از خوراک های آلوده حیوانات به این فراورده ها منتقل می شوند.

بر اساس تحقیقات علمی، ثابت شده است که آفلاتوکسین B1 در بروز سرطان کبد در انسان نقش دارد. روش های مختلفی برای جذب و خنثی سازی آفلاتوکسین ها در خوراک حیوانات ارائه شده است که بهترین و موثر ترین آنها استفاده از توکسین بایندرها در خوراک حیوانات می باشد.

بیماری زایی

اگر قارچ های مولد این سموم بر روی خوراک دام و مواد غذایی (مانند پسته، بادام زمینی، ذرت، سویا و گندم) رشد کنند مصرف غذاهای آلوده به آفلاتوکسین می‌تواند موجب بیماری در انسان یا دام شود. هیچ موجود زنده‌ای از این سم در امان نیست. این سموم می‌توانند نکروز بافتی، سیروز، سرطان کبد و سرطان معده ایجاد کنند.

علائم بالینی اولیه مسومیت کبدی ناشی از آفلاتوکسین شامل تب، درد عضلانی و بی‌اشتهایی است که بعد استفراغ، درد شکم و هپاتیت را به دنبال دارد. آفلاتوکسین با غلظت ۱۰ میکروگرم بر کیلوگرم اثر حاد مسمومیت کبدی دارد. با این حال مسمومیت حاد نادر و استثنایی است. مقادیر بسیار کمتر و بخصوص مصرف متداوم آفلاتوکسین نیز باعث سمیت کبدی می‌گردد. ضایعات حاد کبد مثل تغییرات چربی، ادم ریوی، لرزش عضلانی، کما، تشنج و مرگ همراه با ادم مغز و درگیری اندامهایی نظیر کبد، کلیه و قلب می‌باشد. افلاتوکسین B1 از عوامل تراتوژنیک موتاژنیک و یکی از قویترین ترکیبات سرطان‌زا است.

سم افلاتوکسین

علایم بیماری آفلاتوکسین چیست؟

گاهی بخاطر عدم آگاهی از مضرات سم آفلاتوکسین و یا در اثر اشتباه این سم را از طریق خوردن مواد غذایی مسموم وارد بدن می شود و در نتیجه باعث اختلال در فعالیت های عادی بدن می شود و باعث ایجاد ناراحتی می شود. از اثرات جبران ناپذیر این سم ایجاد سرطان در معده و کبد است.

علایمی نیز در بر خواهد. اولین تاثیر آفلاتوکسین بر روی کبد انسان است و باعث تب زیاد، احساس درد زیاد در عضلات، حالت تهوع و بی اشتهایی و احساس درد در شکم می شود. اندام هایی از بدن که تحت تاثیر آفلاتوکسین قرار می گیرند بیشتر کلیه، قلب، کبد، ریه، عضلات مختلف بدن و در مواردی باعث کما، تشنج و مرگ می شود.

چگونه محصولات کشاورزی به آفلاتوکسین ها آلوده می شوند؟

در زمان رشد غلاتی مانند ذرت، در صورتی که دمای محیط مناسب باشد (مخصوصا در دامنه دمایی بین ۲۰ تا ۳۲ درجه سانتیگراد) قارچهای آسپرژیلوس شروع به رشد و تولید آفلاتوکسین می کنند. آلودگی با آفلاتوکسین ها در شرایط  بروز تنش مانند خشکسالی، بارنگی و شیوع آفات تشدید می شود.

این شرایط استرس زا در بسیاری از کشورهای گرمسیری که تولید کنندگان اصلی ذرت هستند وجود دارد. اسپور قارچ های مولد قارچ آسپرژیلوس تقریبا در همه محیط ها وجود دارد و توسط باد یا حشرات به راحتی به گیاهان منتقل می شوند.

علاوه بر این، هر عاملی که به بافت های پوششی گیاهان آسیب برساند خطر آلودگی به آفلاتوکسین ها را بالا می برد. آفات گیاهی، اسپور قارچها را به خوشه های ذرت منتقل می کنند. مخصوصا ذرت هایی که بر اثر آفاتی مانند کرم ذرت آسیب دیده اند بیشتر به آفلاتوکسین ها آلوده می شوند. علاوه بر ذرت، پنبه دانه، بادام زمینی و آجیل های درختی نیز شدیدا در معرض آلودگی به آفلاتوکسین ها قرار دارند.

بعد از برداشت محصول، رطوبت بالای غلات و محیط (بیشتر از ۱۴٪) و هوای گرم (بیشتر از۲۰ درجه سانتیگراد) باعث آلوده شدن محصولات کشاورزی انبار شده به آفلاتوکسین ها می شود. برای جلوگیری از آلودگی با آفلاتوکسین دانه های غلات باید خشک، بدون آسیب فیزیکی و بدون آسیب حشرات باشند و در دمای پایین انبار شوند که کنترل این شرایط در عمل بسیار دشوار و گاهی غیر ممکن است.

پیشگیری

بهترین راه پیشگیری، اجتناب از خوردن مواد غذایی آلوده به آفالاتوکسین است. پسته به سادگی به سم آفلاتوکسین آلوده می شود. از خوردن پسته های با طعم تلخ یا با رطوبت زیاد باید اجتناب کرد. همچنین مغز پسته احتمال آلودگی بیشتری نسبت به پسته با پوست دارد.

برای اینکه محصول ما به این سم مهلک آلوده نشود باید مواردی را مد نظر داشته باشیم مثلا آشنایی با اینکه سم چگونه مواد غذایی را آلوده می کند و اگر محصول مان آلوده شد چگونه آن را پاکسازی کنیم.

در اینجا باید به یک مثل معروف اشاره کنیم که پیشگیری بهتر از درمان است یعنی تا وقتی که شما تمام توجه خود را جمع کنید و به غذایی که میخورید اهمیت داده،سم اصلا وارد بدن نمیشود.ولی در مواردی بخاطر اشتباهات سهوی این سم وارد بدن می شود.

یکی از موادی که به سرعت به این سم آلوده می شود پسته است. پسته هایی که به نظر می رسد دارای رطوبت زیاد هستند و یا در طعم آن دارای تلخی هستند احتمالا فاسد شده و دارای مقادیری از این ماده خطرناک می باشد. 

چاره ی کار چیست؟

شما وقتی اقدام به خرید آجیل ، پسته، بادام زمینی و کتان می کنید باید شرایطی مناسب برای نگهداری از آن ها ایجاد کنید و نباید این دانه ها بیشتر از چند ماه نگه داری کنیم و همچنین محل نگهداری این محصولات باید خنک و بدون رطوبت باشد. در هنگام خرید مطمئن شوید محصول خریداری شده سلامتی مطلوبی داشته باشد. و همیشه آجیل و خشکبارتان را از محل های مورد تایید خودتان و یا محل هایی که دارای اعتبار هستند تهیه کنید.

همچنین استفاده از محصولات لبنی صنعتی می تواند به اطمینان از عدم دریافت آفلاتوکسین از طریق محصولات لبنی کمک کننده باشد. کلیه شیرهای صنعتی ورودی به شرکت‌های لبنی بزرگ از طریق وزارت بهداشت چک شده و از ورود شیرهای آلوده به این سم به کارخانجات لبنی جلوگیری می شود.

سم آفلاتوکسین مقاوم به حرارت می ‌باشد و در درجه حرارت ۲۳۷ تا ۳۰۶ درجه سانتیگراد مضمحل می ‌شود؛ بنابراین، پاستوریزاسیون شیر نمی‌تواند علیه سم آفلاتوکسین M1 مؤثر باشد. 

آواستی و همکارانش در سال ۲۰۱۲ گزارش کرده‌اند که نه پاستوریزاسیون و نه جوشاندن شیر باعث کاهش سطح آفلاتوکسین M1 نمی‌شود. بو دادن پسته در درجه حرارت ۹۰، ۱۲۰ و ۱۵۰ درجه سانتیگراد برای ۳۰، ۶۰ و ۱۲۰ دقیقه باعث کاهش سطح آفلاتوکسین بمیزان ۱۷ تا ۶۳ درصد می گردد. بعلاوه، پخت قلیایی و خیساندن ذرت برای درست کردن تورتیلا میزان آفلاتوکسین را به میزان ۵۲٪ کاهش می ‌دهد.

آشنایی با قانون جدید چک

نقد کردن چک برگشتی، استعلام پیامکی چک ، برگشت زدن چک، چک سفید و هر آنچه باید درباره چک بدانیم : 

یکی از نیازهای امروز در مبادلات تجاری، خرید نسیه و مدت‏ دار است. در این فرایند فرد با اتکا به درآمدهای آینده اقدام به تأمین‏ نیازهای امروز می‏کند. در کشور ما چک اصلی‌ترین ابزار معامله‌ای است که چنین کارکردی را برای فعالان اقتصادی ایجاد می‏کند. طبق آمارهای رسمی کشور، حجم زیادی از تراکنش‌های مالی از طریق چک انجام می‌شود؛ که نشان‌دهنده اهمیت بالای چک به‌عنوان سهل‌الوصول‌ترین و ارزان‌ترین ابزار معامله مدت‌دار در نظام اقتصادی کشور است. ضرورت کارآمد سازی چک و بهره‏مندی از مزایای منحصربه‌فرد آن در مبادلات اقتصادی، اصلاح و بازنگری هفت‏باره قانون چک در مقاطع زمانی مختلف را در پی داشته است. بااین‌وجود، اما به دلیل عدم اتخاذ رویکرد متناسب با کارکرد حقیقی و فعلی چک در اصلاح قانون مذکور تا پیش از سال 1397، مشکلات عدیده‏ای برای فعالین اقتصادی به وجود آمده بود.

در واقع، اصلاحیه قانون چک آنقدر مترقی است که بسیاری از اقتصاددانان، فعالان نظام بانکی و کارشناسان مسائل اقتصادی، آن را به عنوان یک جهش در اصلاح  نظام بانکی می‌دانند. 

ابعاد و اهمیت مسئله صدور چک بلامحل و لزوم اصلاح قانون چک:

1) چک برگشتی پنجمین مانع جدی فضای کسب‌وکار ازنظر بنگاه‌های اقتصادی: 
در شرایط رکود و تنگنای مالی در سال‌های اخیر، بنگاههای اقتصادی به سمت معاملات مدت‌دار از طریق چک حرکت کرده‌اند. متأسفانه عدم ساماندهی و تقویت اعتبار و اطمینان به چک به‌عنوان مهم‌ترین ابزار خرید مدت‌دار منجر به ایجاد مشکلات روزافزون برای فعالین اقتصادی و وخیم‌تر شدن اوضاع کسب‌وکار شده است. این امر با افزایش ریسک معاملات و ناامنی در فضای کسب‌وکار، مانع رونق تولید و اشتغال‌زایی شده است. 
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شاخص چک‌های برگشتی در تابستان 93 و 94 ازنظر بنگاه‌های اقتصادی 14 امین مانع و دغدغه تأثیرگذار بر محیط کسب‌وکار بوده است؛ اما در بهار سال 95، این شاخصه با 9 پله صعود به پنجمین مانع جدی کسب‌وکار  تبدیل‌شده است که نشان از وخامت اوضاع چک برگشتی در آن سال‌ها بوده است.

2) اطاله دادرسی در پرونده‌های چک و تحمیل هزینه بالا به فعالان اقتصادی: 
بر اساس آمارهای غیررسمی، رسیدگی به پرونده‌های مطالبه وجه چک به‌طور میانگین حدود 1 تا 2 سال به طول می‌انجامد و با احتساب هزینه‌های وکیل،بسته به شرایط چیزی در حدود 20 درصد مبلغ چک هزینه دارد. دراین‌بین وجود برخی گریزگاه‌های حقوقی ناشی از فرآیندهای ناقص و نادرست رسیدگی مانند اعسار و ابلاغ نیز، بر مشکلات و فرسایش‌های زمانی فوق افزوده است. توسل متقلبانه به این خلأهای حقوقی در برخی موارد در عمل امیدی برای احقاق حق گیرنده چک باقی نمی‌گذارد و اجرای حکم صادره را با بن‌بست جدی مواجه می‌کند.

3) ضعف نظارت و کنترل بر فرآیند صدور چک و اتکا صرف به لاشه کاغذی چک: 

عدم نظارت بر لحظه صدور برگه چک منجر به سهولت صدور چک بدون پشتوانه شده است. از طرف دیگر، صدور چک صرفاً مبتنی بر کاغذ بوده و اطلاعات مندرج در لاشه کاغذی چک در هیچ جای دیگری به‌طور متمرکز و نظام‌مند ثبت و پشتیبان گیری نمی‌شود. به همین دلیل امکان سرقت، جعل، مفقود و مخدوش شدن برگه چک و از بین رفتن آن در حوادثی همچون زلزله و آتش‌سوزی وجود دارد که منجر به شکل‌گیری دعاوی حقوقی و کیفری متعددی می‌شود.

نوآوری‌های قانون جدید چک:

پس از بررسی مشکلات مذکور و با توجه به اهمیت مسئله در بحث اقتصاد کشور، بازنگری و اصلاح قانون صدور چک در دستور کار قرار گرفت. این قانون در راستای اجرای بند ۱۹ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مبنی بر شفاف‌سازی اقتصاد و سالم‌سازی آن و جلوگیری از اقدامات، فعالیت‌ها و زمینه‌های فسادزا در حوزه‌های پولی، تجاری، ارزی و .... و پس از انجام حجم گسترده بررسی‌های کارشناسی و آسیب‌شناسی دقیق وضعیت بحرانی چک‌های بلامحل و همچنین بهره‌مندی از تجارب موفق دیگر کشورها در حوزه قوانین چک، تدوین و با رأی قاطع نمایندگان محترم مجلس تصویب گردید که اهم نوآوری‌های قانون مذکور عبارت‌اند از:

1- خروج صدور دسته‌چک از حیطه اختیار بانک‌های تجاری و تمرکز آن در سامانه صیاد بانک مرکزی
مطابق ماده 5 قانون مذکور، بانک مکلف است برای ارائه دسته‌چک به مشتریان خود، صرفاً از طریق سامانه صدور یکپارچه چک (صیاد) نزد بانک مرکزی اقدام نماید. این سامانه پس از اطمینان از صحت مشخصات متقاضی با استعلام از سامانه نظام هویت سنجی الکترونیکی بانکی (نهاب) و احراز نبود ممنوعیت قانونی، نسبت به دریافت گزارش اعتباری از سامانه ملی اعتبارسنجی موضوع مواد 5 و 8 «قانون تسهیل اعطای تسهیلات و کاهش هزینه‌های طرح و تسریع در اجرای طرح‌های تولیدی و افزایش منابع مالی و کارایی بانک‌ها» یا رتبه‌بندی اعتباری از شرکت‌های موضوع‌بند 21 ماده 1 «قانون بازار اوراق بهادار» اقدام نموده و متناسب با نتایج دریافتی، سقف اعتبار مجاز متقاضی را محاسبه و به هر برگه شناسه یکتا اختصاص می‌دهد. در این صورت افراد بدحساب و کلاه‌بردار امکان تبانی با بانک‌ها جهت اخذ دسته‌چک را نخواهند داشت، چراکه استعلام سوابق، احراز عدم ممنوعیت‌ها و صدور دسته‌چک به‌صورت متمرکز توسط سامانه بانک مرکزی و بر مبنی اعتبارسنجی  انجام می‌گیرد. از طرف دیگر اختصاص کد یکتا به هر برگه چک، امکان برقراری تقارن اطلاعات و افزایش اعتبار چک را فراهم می‌کند.

2- منوط کردن اعتبار صدور چک به ثبت اطلاعات آن در سامانه یکپارچه بانک مرکزی
طبق ماده 8 قانون مذکور، بانک مرکزی مکلف است امکاناتی را ایجاد کند تا ظرف مدت دو سال از لازم‌الاجرا شدن این قانون، صدور هر برگه چک مستلزم ثبت مشخصات هویتی دریافت‌کننده، مبلغ و تاریخ سررسید چک برای شناسه یکتای برگه چک توسط صادرکننده در سامانه یکپارچه بانک مرکزی بوده و امکان انتقال چک به شخص دیگر توسط دارنده تا قبل از تسویه، صرفاً با ثبت هویت گیرنده جدید برای همان شناسه یکتای چک در آن سامانه امکان‌پذیر باشد. سامانه مذکور بایستی به‌گونه‌ای خواهد بود که در صورت وجود چک برگشتی رفع سوء اثر نشده در سابقه صادرکننده، اجازه صدور برگه چک جدید برای وی داده نخواهد شد.
با اجرای این قانون اعتبار چک صرفاً متکی بر لاشه کاغذی نخواهد بود و با پشتیبان گیری و ثبت اطلاعات مندرج در چک در سیستم متمرکز بانک مرکزی، اعتبار چک افزایش‌یافته و نگرانی در خصوص از بین رفتن آن در حوادثی از قبیل سیل زلزله و..... وجود نخواهد داشت و وقوع جرائمی همچون جعل و سرقت چک به میزان قابل‌توجهی کاهش خواهد یافت و بعضاً موضوعیت نخواهند داشت.
از طرف دیگر با توجه به منوط شدن صدور چک به ثبت اطلاعات آن در سامانه، امکان نظارت بر لحظه صدور برگه چک و کنترل افراد پرخطر برای بانک مرکزی فراهم می‌شود.

3- برقراری تقارن اطلاعات هنگام صدور برگه چک با ایجاد امکان استعلام آنی وضعیت اعتباری صادرکننده
 

مطابق ماده 8 این قانون، بانک مرکزی مکلف است ظرف دو سال پس از تصویب این قانون، با استفاده از زیرساخت‌های موجود تمهیداتی را فراهم نماید تا امکان استعلام آخرین وضعیت اعتباری صادرکننده چک شامل سقف اعتبار مجاز و سابقه چک‌های برگشتی در سه سال اخیر و میزان مانده تعهدات چک‌های تسویه نشده برای دریافت‌کننده به‌صورت آنی میسر گردد. به‌این‌ترتیب گیرنده چک امکان ارزیابی ریسک معامله با فرد مقابل را خواهد داشت و سوءاستفاده افراد بدحساب و کلاه‌بردار از چک به میزان قابل‌توجهی کاهش خواهد یافت و از صدور چک‌هایی که احتمال برگشت خوردن آن‌ها بالاست نیز جلوگیری به عمل می‌آید.

▪    روش دیگر استعلام چک صیادی:
امکان استعلام چک‌های صیادی از طریق تارنمای بانک مرکزی به نشانی www.cbi.ir فراهم شده است. بر این اساس مشتریان می‌توانند شناسه استعلام ۱۶ رقمی مندرج در چک‌های صیادی را در بخش استعلام چک صیادی سایت بانک مرکزی وارد کرده و نسبت به اعتبارسنجی چک به صورت رایگان و نامحدود اقدام کنند.

4- صدور اجرائیه دادگاه علیه صادرکننده چک بلامحل بدون رسیدگی ماهوی
مطابق ماده 9 قانون، دادگاه مکلف است بنا به درخواست دارنده چک در خصوص استیفا مبلغ چک، در صورت وجود شرایط زیر حسب مورد علیه صاحب حساب، صادرکننده یا هر دو اجرائیه صادر نماید.
✔    در متن چک، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی نشده باشد
✔    در متن چک قید نشده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است؛
✔    گواهی عدم پرداخت به جهت موضوع ماده 14 (مطابق ماده 14 قانون صدور چک صادرکننده چک یا ذینفع با قائم‌مقام قانونی آن‌ها با تصریح به اینکه چک مفقود یا سرقت یا جعل‌شده یا از طریق کلاه‌برداری یا خیانت‌درامانت یا جرائم دیگری تحصیل گردیده می‌تواند کتباً دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد.) صادر نشده باشد.

نحوه پیگیری قضایی طبق قانون جدید

 

شیوه جدید به این صورت است که دارنده چک برگشتی در ابتدا به بانک مراجعه می‌کند و از بانک، تقاضای صدور گواهی‌نامه عدم‌پرداخت، ثبت آنی اطلاعات چک در سامانه چک‌های برگشتی بانک مرکزی و درج «کدرهگیری» برروی گواهی‌نامه مذکور آن می‌کند( با بخشنامه‌ای که بانک مرکزی در تاریخ ۲۸اسفندماه  سال 1397صادر کرد، دستور درج کدرهگیری در تمامی گواهی‌نامه‌های عدم پرداخت چک‌های برگشتی، به تمامی بانک‌های کشور ابلاغ شد)
سپس به دفاتر خدمات الکترونیک قوه قضائیه رفته و شکایت خود را در آنجا ثبت می‌کند. بعد از ثبت شکایت، طی مدت کوتاهی قاضی پرونده، ظاهر چک را بررسی می‌کند؛ اگر سه شرط اصلی‌ای که در متن قانون ذکر شده‌است در ظاهر چک رعایت شده باشد؛ اجرائیه را صادر می‌کند. از لحظه صدور اجرائیه ۱۰ روز به صادرکننده چک برگشتی مهلت داده می‌شود که مطالبات خود را پرداخت کند، در غیر این‌صورت از طریق قانون «نحوه اجرای محکومیت‌های مالی» با صادرکننده چک برگشتی، برخورد می‌شود.

5- پیش‌بینی مسئولیت و مجازات برای بانک‌ها و کارمندان آن‌ها در تخلفات مرتبط با چک
مطابق تبصره 5 ماده 5 مکرر قانون که در ماده 4 قانون جدید مورداشاره قرارگرفته است، بانک مسئول جبران خساراتی خواهد بود که از عدم انجام تکالیف مقرر در این ماده و تبصره‌های آن به اشخاص ثالث وارد گردیده است. مسئول شعبه هر بانکی که به تکالیف مقرر در این ماده و تبصره‌های آن عمل نکند، یا از ارائه اطلاعات لازم برای تشکیل بانک اطلاعات الکترونیکی موضوع ماده 21 به بانک مرکزی خودداری کند، حسب مورد با توجه به شرایط، امکانات، دفعات و مراتب به مجازات مقرر در ماده(٩) (قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب 7‏/9‏/1372) محکوم می‌شوند.

مهمترین تغییرات و اصلاحات صورت گرفته در اصلاحیه قانون چک:

●    پیش بینی چک الکترونیکی و لازم الاجرا بودن قوانین و مقررات مربوط در مورد چک‌های مزبور؛
●    پیش‌بینی ممنوعیت صدور و اعطای دسته چک برای اشخاص ورشکسته و معسر از تأدیه محکوم به؛
●    ثبت آنی اطلاعات مربوط به گواهی عدم پرداخت در بانک مرکزی و ارسال گواهی به آدرس صادرکننده؛
●    تکلیف بانک‌ها و مؤسسات اعتباری به اعمال محدودیت‌ها و محرومیت‌های ذیل نسبت به صاحب حساب، متعاقب ثبت غیرقابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی و اطلاع‌رسانی برخط مراتب به تمام بانک‌ها و مؤسسات اعتباری مزبور:

 

الف‏‏‏- عدم افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید؛
ب‏‏‏- مسدود کردن وجوه کلیه حساب‌ها و کارت‌های بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده که تحت هر عنوان نزد بانک یا مؤسسه اعتباری دارد به میزان کسری مبلغ چک به ترتیب اعلامی از سوی بانک مرکزی؛
ج‏‏‏- عدم پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت نامه‌های ارزی یا ریالی؛
د‏‏‏- عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی.
●    جلوگیری از افتتاح حساب و انسداد تمام حساب‌های صادرکننده چک در تمام بانک‌ها و موسسات اعتباری پس از گذشت 24 ساعت از ثبت غیرقابل پرداخت بودن؛ 
●    ممنوعیت صدور و پشت‌نویسی چک در وجه حامل پس از انقضای دو سال از لازم‌الاجراء شدن قانون و ضرورت ثبت انتقال چک در سامانه صیاد به جای عملیات صدور و ظهرنویسی چک؛
●    صدور فوری اجراییه حسب مورد علیه صاحب حساب یا صادرکننده یا هردو توسط دادگاه‌ها تنها با ارائه درخواست منضم به گواهی‌نامه عدم پرداخت از سوی دارنده با تحقق شرایط مقرر در ماده (23) قانون؛
●    اشتراک و تبادل برخط اطلاعات مربوط به چک بین بانک مرکزی و مراجع قضایی؛
●    پیش‌بینی مرور زمان 3 ساله به عنوان یکی از راه‌های رفع سوء‌اثر از سوابق چک برگشتی افراد مشروط به عدم طرح دعوی حقوقی و کیفری؛
●    لزوم ثبت تمامی مراحل مربوط به صدور و تخصیص دسته چک  و نیز گردش و تسویه چک در سامانه‌های «صیاد» و «چکاوک» تحت نظارت بانک مرکزی ؛
●    تکلیف بانک‌ها به احراز صحت مشخصات متقاضی دسته چک با استعلام از سامانه نظام هویت‌سنجی الکترونیکی بانکی (نهاب)؛
●     تکلیف بانک‌ها به تعیین سقف اعتبار برای متقاضیان واجد شرایط استفاده از دسته چک بر اساس نتایج گزارش اعتباری دریافتی از سامانه‌های مربوطه و نیز تخصیص شناسه یکتا و مدت اعتبار (حداکثر سه سال) برای هر برگه چک؛
●    تعیین مجازات علاوه بر محرومیت 3 ساله از دریافت دسته چک و استفاده از آن برای اشخاصی که با توسل به شیوه‌های متقلبانه مبادرت به دریافت دسته چکی غیرمتناسب با اوضاع مالی و اعتباری خود کرده یا دریافت آن توسط دیگری را تسهیل نمایند. 

 

اقدامات صورت گرفته در خصوص قانون جدید چک:

پیرو تصمیمات کارگروه چک موارد ذیل جهت اجرا به شبکه بانکی طی نامه بخشنامه 28‏‏/12‏‏/1398 مدیریت کل اعتبارات بانک مرکزی ابلاغ گردید:
-    مطابق با ماده 4 قانون صدور چک، هر گاه وجه چک به علتی از علل مندرج در ماده 3 پرداخت نگردد، بانک مکلف است بنا به درخواست دارنده چک فورا غیرقابل پرداخت بودن آن را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت نموده و با دریافت کد رهگیری و درج آن در گواهینامه‌ای که مشخصات چک و هویت و نشانی کامل صادرکننده در آن ذکر شده باشد، علت و یا علل عدم پرداخت را صریحا قید و آن را امضاء و مهر و به متقاضی تسلیم نماید. به گواهینامه فاقد کد رهگیری و فاقد مهر شخص حقوقی در مراجع قضائی و ثبتی ترتیب اثر داده نمی شود: 
●    در این خصوص می‌بایست محدودیت 10 روزه موجود در سامانه‌های داخلی آن بانک لغو شده و به محض صدور گواهی‌نامه عدم پرداخت، اطلاعات چک برگشتی به سامانه چکهای برگشتی بانک مرکزی ارسال شود. 
●     محدودیت پیشین مبنی بر ارسال اطلاعات چک‌هایی که صرفا به دلیل کسر یا فقدان موجودی برگشت می‌شوند، لغو شده و علاوه بر علت فوق، اطلاعات کلیه گواهی‌نامه‌های عدم پرداخت صادره می‌بایست در سامانه این بانک ثبت شود. 
●     "شناسه چک برگشتی" که در سامانه چک‌های برگشتی بانک مرکزی تولید می‌شود، همان کد رهگیری بوده و بانک واگذارنده می‌بایست تمهیدات لازم را برای درج شناسه یاد شده بر روی گواهینامه عدم پرداخت صادره تحت عنوان "کد رهگیری" اتخاذ نماید. بانک موظف است حداکثر ظرف 6 ماه نسبت به درج کد رهگیری بر روی گواهی‌نامه عدم پرداخت، به صورت سیستمی اقدام نماید.
-    به استناد تبصره 4 ماده 5 مکرر، چنانچه صدور گواهینامه عدم پرداخت به دلیل دستور عدم پرداخت طبق ماده (14) قانون صدور چک و تبصره‌های آن باشد، سوءاثر محسوب نمی‌شود: 
●    لازم به ذکر است اطلاعات چکهای برگشتی موضوع ماده فوق‌الذکر می‌بایست همانند گذشته به سامانه چکهای برگشتی بانک مرکزی ارسال شوند؛ لیکن پس از درج اطلاعات با کد اختصاص یافته برای علت برگشت چک موضوع ماده 14 قانون مزبور، اطلاعات مذکور در پاسخ استعلام نمایش داده نخواهد شد. 
●    همچنین به منظور اجرای مفاد قانون فوق در خصوص چک‌های مشمول ماده 14 قانون که پیش از این در سامانه به ثبت رسیده است، کد مربوطه می‌بایست در فیلد کدپستی فرم اصلاحی در سامانه ارسال شود. 
-     به استناد تبصره 2 ماده 5 مکرر، اطلاعات چک‌های برگشتی اشخاص حقوقی  در سابقه امضاکنندگان آنها نمایش داده خواهد شد: 
●    بر این اساس ضروری است همانند گذشته، اطلاعات امضاکنندگان چک‌های برگشتی به صورت منظم در سامانه چکهای برگشتی بانک مرکزی ثبت شوند. 
-    بر اساس تبصره 3 ماده 5 مکرر، در صورت واریز کسری مبلغ چک بانک مکلف است جهت رفع اثر از چکهای برگشتی و به درخواست صادرکننده چک، کسری مبلغ چک برگشتی را حداکثر به مدت یک سال تا زمان مراجعه دارنده چک در حساب جاری مربوطه نزد بانک محال علیه مسدود نموده و ظرف مدت سه روز واریز مبلغ را به شیوه‌ای قابل استناد به اطلاع دارنده چک برساند. 
   در راستای اجرای بند "الف" تبصره 3 ماده 5 مکرر، در صورت ارائه هر یک از مدارک موضوع بندهای "ب"، "ج"، "د"، "ه" و یا شمول بند "و" پیش از یک سال از تاریخ انسداد مبلغ چک، می‌بایست از مبلغ مسدود شده، رفع انسداد به عمل آید. 
-    مطابق ماده 5 قانون در صورتی که موجودی حساب صادرکننده چک نزد بانک کمتر از مبلغ چک باشد، به تقاضای دارنده چک بانک مکلف است مبلغ موجود در حساب را به دارنده بپردازد؛ همچنین بر اساس مفاد دستورالعمل حساب جاری در صورت کافی نبودن موجودی حساب‌جاری صاحب حساب، بانک مکلف به پرداخت وجه چک از محل موجودی قابل برداشت صاحب حساب در سایر حساب‌های انفرادی ریالی وی در همان بانک به ترتیب اعلامی بانک مرکزی می باشد.
-    در زمینه عملیاتی نمودن بند (ب) ذیل ماده (5)  مکرر مبنی بر اعلام مشخصات صادرکنندگان چک برگشتی از سوی بانک مرکزی جهت شناسایی حساب‌های ایشان و انسداد مبالغ چک‌های برگشتی نیز مقرر است اجرای محتوای بند فوق در بستر سامانه کاشف انجام پذیرد که  پس از اعمال تغییرات لازم، مراتب متعاقباً اعلام خواهد شد. 
-     مدیرعامل و اعضای هیات مدیره مکلف به اجرای قانون صدور چک و این بخشنامه و نظارت بر حسن اجرای آن بوده و در صورت تخلف از هر یک از تکالیف مقرر، حسب مورد مطابق ماده 24 قانون فوق و سایر قوانین و مقررات مربوطه با خاطیان برخورد خواهد شد.

دستاوردها و نتایج موارد اجرا شده از قانون اصلاح قانون صدور چک مصوب 1397:

با توجه به زیرساخت‌های توسعه‌یافته در بانک مرکزی، اجرای بخشی از اصلاحات مقرر‌شده در قانون «اصلاح قانون صدور چک» بلافاصله بعد از ابلاغ قانون مذکور ممکن بود و نیاز به ایجاد زیرساخت فنی خاصی نداشت. از همین روی، پس از ابلاغ قانون در تاریخ 23‏/8‏/1397 بخشی از تکالیف مندرج در قانون توسط قوه قضائیه، بانک مرکزی و بانک‌ها عملیاتی شد. «ساماندهی صدور دسته‌چک با راه‌اندازی سامانه صیاد و پیوستن تمامی بانک‌ها به آن»، «برقراری نسبی تقارن اطلاعات در زمان صدور چک برای گیرنده از طریق راه‌اندازی سامانه استعلام پیامکی سوابق چک برگشتی» و «ایجاد فرآیند جدید مطالبه وجه چک از طریق صدور اجرائیه دادگاه علیه صادرکننده چک برگشتی بدون رسیدگی ماهوی ظرف کمتر از 20 روز» اهم اقدامات صورت گرفته در راستای اجرای قانون جدید چک بوده است.
همچنین بر اساس آمار منتشرشده توسط بانک مرکزی نسبت تعداد چک های برگشتی به مبادله ای از 15.4 درصد در پایان سال 1396( سال ماقبل تصویب قانون چک)  به 9.2 درصد در پایان شهریور ماه 1399 رسیده است. ( 6.2 واحد درصد کاهش) 
از طرفی نسبت مبلغ چک های برگشتی به مبادله ای از 21.5 درصد در پایان سال 1396به 10.1درصد در پایان شهریور ماه 1399 رسیده است. ( 11.4واحد درصد کاهش) 

دانستنی های چک و نحوه برخورد با چک بلامحل

یکی از نیازهای امروز در مبادلات تجاری، خرید نسیه و مدت‏ دار است. در این فرایند فرد با اتکا به درآمدهای آینده اقدام به تأمین‏ نیازهای امروز می‏کند. در کشور ما چک اصلی‌ترین ابزار معامله‌ای است که چنین کارکردی را برای فعالان اقتصادی ایجاد می‏کند. طبق آمارهای رسمی کشور، حجم زیادی از تراکنش‌های مالی از طریق چک انجام می‌شود؛ که نشان‌دهنده اهمیت بالای چک به‌عنوان سهل‌الوصول‌ترین و ارزان‌ترین ابزار معامله مدت‌دار در نظام اقتصادی کشور است. ضرورت کارآمد سازی چک و بهره‏مندی از مزایای منحصربه‌فرد آن در مبادلات اقتصادی، اصلاح و بازنگری هفت‏باره قانون چک در مقاطع زمانی مختلف را در پی داشته است. بااین‌وجود، اما به دلیل عدم اتخاذ رویکرد متناسب با کارکرد حقیقی و فعلی چک در اصلاح قانون مذکور تا پیش از سال 1397، مشکلات عدیده‏ای برای فعالین اقتصادی به وجود آمده بود.

در واقع، اصلاحیه قانون چک آنقدر مترقی است که بسیاری از اقتصاددانان، فعالان نظام بانکی و کارشناسان مسائل اقتصادی، آن را به عنوان یک جهش در اصلاح  نظام بانکی می‌دانند. 

ابعاد و اهمیت مسئله صدور چک بلامحل و لزوم اصلاح قانون چک:

1) چک برگشتی پنجمین مانع جدی فضای کسب‌وکار ازنظر بنگاه‌های اقتصادی: 
در شرایط رکود و تنگنای مالی در سال‌های اخیر، بنگاههای اقتصادی به سمت معاملات مدت‌دار از طریق چک حرکت کرده‌اند. متأسفانه عدم ساماندهی و تقویت اعتبار و اطمینان به چک به‌عنوان مهم‌ترین ابزار خرید مدت‌دار منجر به ایجاد مشکلات روزافزون برای فعالین اقتصادی و وخیم‌تر شدن اوضاع کسب‌وکار شده است. این امر با افزایش ریسک معاملات و ناامنی در فضای کسب‌وکار، مانع رونق تولید و اشتغال‌زایی شده است. 
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شاخص چک‌های برگشتی در تابستان 93 و 94 ازنظر بنگاه‌های اقتصادی 14 امین مانع و دغدغه تأثیرگذار بر محیط کسب‌وکار بوده است؛ اما در بهار سال 95، این شاخصه با 9 پله صعود به پنجمین مانع جدی کسب‌وکار  تبدیل‌شده است که نشان از وخامت اوضاع چک برگشتی در آن سال‌ها بوده است.

2) اطاله دادرسی در پرونده‌های چک و تحمیل هزینه بالا به فعالان اقتصادی: 
بر اساس آمارهای غیررسمی، رسیدگی به پرونده‌های مطالبه وجه چک به‌طور میانگین حدود 1 تا 2 سال به طول می‌انجامد و با احتساب هزینه‌های وکیل،بسته به شرایط چیزی در حدود 20 درصد مبلغ چک هزینه دارد. دراین‌بین وجود برخی گریزگاه‌های حقوقی ناشی از فرآیندهای ناقص و نادرست رسیدگی مانند اعسار و ابلاغ نیز، بر مشکلات و فرسایش‌های زمانی فوق افزوده است. توسل متقلبانه به این خلأهای حقوقی در برخی موارد در عمل امیدی برای احقاق حق گیرنده چک باقی نمی‌گذارد و اجرای حکم صادره را با بن‌بست جدی مواجه می‌کند.

3) ضعف نظارت و کنترل بر فرآیند صدور چک و اتکا صرف به لاشه کاغذی چک: 

عدم نظارت بر لحظه صدور برگه چک منجر به سهولت صدور چک بدون پشتوانه شده است. از طرف دیگر، صدور چک صرفاً مبتنی بر کاغذ بوده و اطلاعات مندرج در لاشه کاغذی چک در هیچ جای دیگری به‌طور متمرکز و نظام‌مند ثبت و پشتیبان گیری نمی‌شود. به همین دلیل امکان سرقت، جعل، مفقود و مخدوش شدن برگه چک و از بین رفتن آن در حوادثی همچون زلزله و آتش‌سوزی وجود دارد که منجر به شکل‌گیری دعاوی حقوقی و کیفری متعددی می‌شود.

نوآوری‌های قانون جدید چک:

پس از بررسی مشکلات مذکور و با توجه به اهمیت مسئله در بحث اقتصاد کشور، بازنگری و اصلاح قانون صدور چک در دستور کار قرار گرفت. این قانون در راستای اجرای بند ۱۹ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مبنی بر شفاف‌سازی اقتصاد و سالم‌سازی آن و جلوگیری از اقدامات، فعالیت‌ها و زمینه‌های فسادزا در حوزه‌های پولی، تجاری، ارزی و .... و پس از انجام حجم گسترده بررسی‌های کارشناسی و آسیب‌شناسی دقیق وضعیت بحرانی چک‌های بلامحل و همچنین بهره‌مندی از تجارب موفق دیگر کشورها در حوزه قوانین چک، تدوین و با رأی قاطع نمایندگان محترم مجلس تصویب گردید که اهم نوآوری‌های قانون مذکور عبارت‌اند از:

1- خروج صدور دسته‌چک از حیطه اختیار بانک‌های تجاری و تمرکز آن در سامانه صیاد بانک مرکزی
مطابق ماده 5 قانون مذکور، بانک مکلف است برای ارائه دسته‌چک به مشتریان خود، صرفاً از طریق سامانه صدور یکپارچه چک (صیاد) نزد بانک مرکزی اقدام نماید. این سامانه پس از اطمینان از صحت مشخصات متقاضی با استعلام از سامانه نظام هویت سنجی الکترونیکی بانکی (نهاب) و احراز نبود ممنوعیت قانونی، نسبت به دریافت گزارش اعتباری از سامانه ملی اعتبارسنجی موضوع مواد 5 و 8 «قانون تسهیل اعطای تسهیلات و کاهش هزینه‌های طرح و تسریع در اجرای طرح‌های تولیدی و افزایش منابع مالی و کارایی بانک‌ها» یا رتبه‌بندی اعتباری از شرکت‌های موضوع‌بند 21 ماده 1 «قانون بازار اوراق بهادار» اقدام نموده و متناسب با نتایج دریافتی، سقف اعتبار مجاز متقاضی را محاسبه و به هر برگه شناسه یکتا اختصاص می‌دهد. در این صورت افراد بدحساب و کلاه‌بردار امکان تبانی با بانک‌ها جهت اخذ دسته‌چک را نخواهند داشت، چراکه استعلام سوابق، احراز عدم ممنوعیت‌ها و صدور دسته‌چک به‌صورت متمرکز توسط سامانه بانک مرکزی و بر مبنی اعتبارسنجی  انجام می‌گیرد. از طرف دیگر اختصاص کد یکتا به هر برگه چک، امکان برقراری تقارن اطلاعات و افزایش اعتبار چک را فراهم می‌کند.

2- منوط کردن اعتبار صدور چک به ثبت اطلاعات آن در سامانه یکپارچه بانک مرکزی
طبق ماده 8 قانون مذکور، بانک مرکزی مکلف است امکاناتی را ایجاد کند تا ظرف مدت دو سال از لازم‌الاجرا شدن این قانون، صدور هر برگه چک مستلزم ثبت مشخصات هویتی دریافت‌کننده، مبلغ و تاریخ سررسید چک برای شناسه یکتای برگه چک توسط صادرکننده در سامانه یکپارچه بانک مرکزی بوده و امکان انتقال چک به شخص دیگر توسط دارنده تا قبل از تسویه، صرفاً با ثبت هویت گیرنده جدید برای همان شناسه یکتای چک در آن سامانه امکان‌پذیر باشد. سامانه مذکور بایستی به‌گونه‌ای خواهد بود که در صورت وجود چک برگشتی رفع سوء اثر نشده در سابقه صادرکننده، اجازه صدور برگه چک جدید برای وی داده نخواهد شد.
با اجرای این قانون اعتبار چک صرفاً متکی بر لاشه کاغذی نخواهد بود و با پشتیبان گیری و ثبت اطلاعات مندرج در چک در سیستم متمرکز بانک مرکزی، اعتبار چک افزایش‌یافته و نگرانی در خصوص از بین رفتن آن در حوادثی از قبیل سیل زلزله و..... وجود نخواهد داشت و وقوع جرائمی همچون جعل و سرقت چک به میزان قابل‌توجهی کاهش خواهد یافت و بعضاً موضوعیت نخواهند داشت.
از طرف دیگر با توجه به منوط شدن صدور چک به ثبت اطلاعات آن در سامانه، امکان نظارت بر لحظه صدور برگه چک و کنترل افراد پرخطر برای بانک مرکزی فراهم می‌شود.

3- برقراری تقارن اطلاعات هنگام صدور برگه چک با ایجاد امکان استعلام آنی وضعیت اعتباری صادرکننده
 

مطابق ماده 8 این قانون، بانک مرکزی مکلف است ظرف دو سال پس از تصویب این قانون، با استفاده از زیرساخت‌های موجود تمهیداتی را فراهم نماید تا امکان استعلام آخرین وضعیت اعتباری صادرکننده چک شامل سقف اعتبار مجاز و سابقه چک‌های برگشتی در سه سال اخیر و میزان مانده تعهدات چک‌های تسویه نشده برای دریافت‌کننده به‌صورت آنی میسر گردد. به‌این‌ترتیب گیرنده چک امکان ارزیابی ریسک معامله با فرد مقابل را خواهد داشت و سوءاستفاده افراد بدحساب و کلاه‌بردار از چک به میزان قابل‌توجهی کاهش خواهد یافت و از صدور چک‌هایی که احتمال برگشت خوردن آن‌ها بالاست نیز جلوگیری به عمل می‌آید.

▪    روش دیگر استعلام چک صیادی:
امکان استعلام چک‌های صیادی از طریق تارنمای بانک مرکزی به نشانی www.cbi.ir فراهم شده است. بر این اساس مشتریان می‌توانند شناسه استعلام ۱۶ رقمی مندرج در چک‌های صیادی را در بخش استعلام چک صیادی سایت بانک مرکزی وارد کرده و نسبت به اعتبارسنجی چک به صورت رایگان و نامحدود اقدام کنند.

4- صدور اجرائیه دادگاه علیه صادرکننده چک بلامحل بدون رسیدگی ماهوی
مطابق ماده 9 قانون، دادگاه مکلف است بنا به درخواست دارنده چک در خصوص استیفا مبلغ چک، در صورت وجود شرایط زیر حسب مورد علیه صاحب حساب، صادرکننده یا هر دو اجرائیه صادر نماید.
✔    در متن چک، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی نشده باشد
✔    در متن چک قید نشده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است؛
✔    گواهی عدم پرداخت به جهت موضوع ماده 14 (مطابق ماده 14 قانون صدور چک صادرکننده چک یا ذینفع با قائم‌مقام قانونی آن‌ها با تصریح به اینکه چک مفقود یا سرقت یا جعل‌شده یا از طریق کلاه‌برداری یا خیانت‌درامانت یا جرائم دیگری تحصیل گردیده می‌تواند کتباً دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد.) صادر نشده باشد.

نحوه پیگیری قضایی طبق قانون جدید

 

شیوه جدید به این صورت است که دارنده چک برگشتی در ابتدا به بانک مراجعه می‌کند و از بانک، تقاضای صدور گواهی‌نامه عدم‌پرداخت، ثبت آنی اطلاعات چک در سامانه چک‌های برگشتی بانک مرکزی و درج «کدرهگیری» برروی گواهی‌نامه مذکور آن می‌کند( با بخشنامه‌ای که بانک مرکزی در تاریخ ۲۸اسفندماه  سال 1397صادر کرد، دستور درج کدرهگیری در تمامی گواهی‌نامه‌های عدم پرداخت چک‌های برگشتی، به تمامی بانک‌های کشور ابلاغ شد)
سپس به دفاتر خدمات الکترونیک قوه قضائیه رفته و شکایت خود را در آنجا ثبت می‌کند. بعد از ثبت شکایت، طی مدت کوتاهی قاضی پرونده، ظاهر چک را بررسی می‌کند؛ اگر سه شرط اصلی‌ای که در متن قانون ذکر شده‌است در ظاهر چک رعایت شده باشد؛ اجرائیه را صادر می‌کند. از لحظه صدور اجرائیه ۱۰ روز به صادرکننده چک برگشتی مهلت داده می‌شود که مطالبات خود را پرداخت کند، در غیر این‌صورت از طریق قانون «نحوه اجرای محکومیت‌های مالی» با صادرکننده چک برگشتی، برخورد می‌شود.

5- پیش‌بینی مسئولیت و مجازات برای بانک‌ها و کارمندان آن‌ها در تخلفات مرتبط با چک
مطابق تبصره 5 ماده 5 مکرر قانون که در ماده 4 قانون جدید مورداشاره قرارگرفته است، بانک مسئول جبران خساراتی خواهد بود که از عدم انجام تکالیف مقرر در این ماده و تبصره‌های آن به اشخاص ثالث وارد گردیده است. مسئول شعبه هر بانکی که به تکالیف مقرر در این ماده و تبصره‌های آن عمل نکند، یا از ارائه اطلاعات لازم برای تشکیل بانک اطلاعات الکترونیکی موضوع ماده 21 به بانک مرکزی خودداری کند، حسب مورد با توجه به شرایط، امکانات، دفعات و مراتب به مجازات مقرر در ماده(٩) (قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب 7‏/9‏/1372) محکوم می‌شوند.

مهمترین تغییرات و اصلاحات صورت گرفته در اصلاحیه قانون چک:

●    پیش بینی چک الکترونیکی و لازم الاجرا بودن قوانین و مقررات مربوط در مورد چک‌های مزبور؛
●    پیش‌بینی ممنوعیت صدور و اعطای دسته چک برای اشخاص ورشکسته و معسر از تأدیه محکوم به؛
●    ثبت آنی اطلاعات مربوط به گواهی عدم پرداخت در بانک مرکزی و ارسال گواهی به آدرس صادرکننده؛
●    تکلیف بانک‌ها و مؤسسات اعتباری به اعمال محدودیت‌ها و محرومیت‌های ذیل نسبت به صاحب حساب، متعاقب ثبت غیرقابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی و اطلاع‌رسانی برخط مراتب به تمام بانک‌ها و مؤسسات اعتباری مزبور:

 

الف‏‏‏- عدم افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید؛
ب‏‏‏- مسدود کردن وجوه کلیه حساب‌ها و کارت‌های بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده که تحت هر عنوان نزد بانک یا مؤسسه اعتباری دارد به میزان کسری مبلغ چک به ترتیب اعلامی از سوی بانک مرکزی؛
ج‏‏‏- عدم پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت نامه‌های ارزی یا ریالی؛
د‏‏‏- عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی.
●    جلوگیری از افتتاح حساب و انسداد تمام حساب‌های صادرکننده چک در تمام بانک‌ها و موسسات اعتباری پس از گذشت 24 ساعت از ثبت غیرقابل پرداخت بودن؛ 
●    ممنوعیت صدور و پشت‌نویسی چک در وجه حامل پس از انقضای دو سال از لازم‌الاجراء شدن قانون و ضرورت ثبت انتقال چک در سامانه صیاد به جای عملیات صدور و ظهرنویسی چک؛
●    صدور فوری اجراییه حسب مورد علیه صاحب حساب یا صادرکننده یا هردو توسط دادگاه‌ها تنها با ارائه درخواست منضم به گواهی‌نامه عدم پرداخت از سوی دارنده با تحقق شرایط مقرر در ماده (23) قانون؛
●    اشتراک و تبادل برخط اطلاعات مربوط به چک بین بانک مرکزی و مراجع قضایی؛
●    پیش‌بینی مرور زمان 3 ساله به عنوان یکی از راه‌های رفع سوء‌اثر از سوابق چک برگشتی افراد مشروط به عدم طرح دعوی حقوقی و کیفری؛
●    لزوم ثبت تمامی مراحل مربوط به صدور و تخصیص دسته چک  و نیز گردش و تسویه چک در سامانه‌های «صیاد» و «چکاوک» تحت نظارت بانک مرکزی ؛
●    تکلیف بانک‌ها به احراز صحت مشخصات متقاضی دسته چک با استعلام از سامانه نظام هویت‌سنجی الکترونیکی بانکی (نهاب)؛
●     تکلیف بانک‌ها به تعیین سقف اعتبار برای متقاضیان واجد شرایط استفاده از دسته چک بر اساس نتایج گزارش اعتباری دریافتی از سامانه‌های مربوطه و نیز تخصیص شناسه یکتا و مدت اعتبار (حداکثر سه سال) برای هر برگه چک؛
●    تعیین مجازات علاوه بر محرومیت 3 ساله از دریافت دسته چک و استفاده از آن برای اشخاصی که با توسل به شیوه‌های متقلبانه مبادرت به دریافت دسته چکی غیرمتناسب با اوضاع مالی و اعتباری خود کرده یا دریافت آن توسط دیگری را تسهیل نمایند. 

 

اقدامات صورت گرفته در خصوص قانون جدید چک:

پیرو تصمیمات کارگروه چک موارد ذیل جهت اجرا به شبکه بانکی طی نامه بخشنامه 28‏‏/12‏‏/1398 مدیریت کل اعتبارات بانک مرکزی ابلاغ گردید:
-    مطابق با ماده 4 قانون صدور چک، هر گاه وجه چک به علتی از علل مندرج در ماده 3 پرداخت نگردد، بانک مکلف است بنا به درخواست دارنده چک فورا غیرقابل پرداخت بودن آن را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت نموده و با دریافت کد رهگیری و درج آن در گواهینامه‌ای که مشخصات چک و هویت و نشانی کامل صادرکننده در آن ذکر شده باشد، علت و یا علل عدم پرداخت را صریحا قید و آن را امضاء و مهر و به متقاضی تسلیم نماید. به گواهینامه فاقد کد رهگیری و فاقد مهر شخص حقوقی در مراجع قضائی و ثبتی ترتیب اثر داده نمی شود: 
●    در این خصوص می‌بایست محدودیت 10 روزه موجود در سامانه‌های داخلی آن بانک لغو شده و به محض صدور گواهی‌نامه عدم پرداخت، اطلاعات چک برگشتی به سامانه چکهای برگشتی بانک مرکزی ارسال شود. 
●     محدودیت پیشین مبنی بر ارسال اطلاعات چک‌هایی که صرفا به دلیل کسر یا فقدان موجودی برگشت می‌شوند، لغو شده و علاوه بر علت فوق، اطلاعات کلیه گواهی‌نامه‌های عدم پرداخت صادره می‌بایست در سامانه این بانک ثبت شود. 
●     "شناسه چک برگشتی" که در سامانه چک‌های برگشتی بانک مرکزی تولید می‌شود، همان کد رهگیری بوده و بانک واگذارنده می‌بایست تمهیدات لازم را برای درج شناسه یاد شده بر روی گواهینامه عدم پرداخت صادره تحت عنوان "کد رهگیری" اتخاذ نماید. بانک موظف است حداکثر ظرف 6 ماه نسبت به درج کد رهگیری بر روی گواهی‌نامه عدم پرداخت، به صورت سیستمی اقدام نماید.
-    به استناد تبصره 4 ماده 5 مکرر، چنانچه صدور گواهینامه عدم پرداخت به دلیل دستور عدم پرداخت طبق ماده (14) قانون صدور چک و تبصره‌های آن باشد، سوءاثر محسوب نمی‌شود: 
●    لازم به ذکر است اطلاعات چکهای برگشتی موضوع ماده فوق‌الذکر می‌بایست همانند گذشته به سامانه چکهای برگشتی بانک مرکزی ارسال شوند؛ لیکن پس از درج اطلاعات با کد اختصاص یافته برای علت برگشت چک موضوع ماده 14 قانون مزبور، اطلاعات مذکور در پاسخ استعلام نمایش داده نخواهد شد. 
●    همچنین به منظور اجرای مفاد قانون فوق در خصوص چک‌های مشمول ماده 14 قانون که پیش از این در سامانه به ثبت رسیده است، کد مربوطه می‌بایست در فیلد کدپستی فرم اصلاحی در سامانه ارسال شود. 
-     به استناد تبصره 2 ماده 5 مکرر، اطلاعات چک‌های برگشتی اشخاص حقوقی  در سابقه امضاکنندگان آنها نمایش داده خواهد شد: 
●    بر این اساس ضروری است همانند گذشته، اطلاعات امضاکنندگان چک‌های برگشتی به صورت منظم در سامانه چکهای برگشتی بانک مرکزی ثبت شوند. 
-    بر اساس تبصره 3 ماده 5 مکرر، در صورت واریز کسری مبلغ چک بانک مکلف است جهت رفع اثر از چکهای برگشتی و به درخواست صادرکننده چک، کسری مبلغ چک برگشتی را حداکثر به مدت یک سال تا زمان مراجعه دارنده چک در حساب جاری مربوطه نزد بانک محال علیه مسدود نموده و ظرف مدت سه روز واریز مبلغ را به شیوه‌ای قابل استناد به اطلاع دارنده چک برساند. 
   در راستای اجرای بند "الف" تبصره 3 ماده 5 مکرر، در صورت ارائه هر یک از مدارک موضوع بندهای "ب"، "ج"، "د"، "ه" و یا شمول بند "و" پیش از یک سال از تاریخ انسداد مبلغ چک، می‌بایست از مبلغ مسدود شده، رفع انسداد به عمل آید. 
-    مطابق ماده 5 قانون در صورتی که موجودی حساب صادرکننده چک نزد بانک کمتر از مبلغ چک باشد، به تقاضای دارنده چک بانک مکلف است مبلغ موجود در حساب را به دارنده بپردازد؛ همچنین بر اساس مفاد دستورالعمل حساب جاری در صورت کافی نبودن موجودی حساب‌جاری صاحب حساب، بانک مکلف به پرداخت وجه چک از محل موجودی قابل برداشت صاحب حساب در سایر حساب‌های انفرادی ریالی وی در همان بانک به ترتیب اعلامی بانک مرکزی می باشد.
-    در زمینه عملیاتی نمودن بند (ب) ذیل ماده (5)  مکرر مبنی بر اعلام مشخصات صادرکنندگان چک برگشتی از سوی بانک مرکزی جهت شناسایی حساب‌های ایشان و انسداد مبالغ چک‌های برگشتی نیز مقرر است اجرای محتوای بند فوق در بستر سامانه کاشف انجام پذیرد که  پس از اعمال تغییرات لازم، مراتب متعاقباً اعلام خواهد شد. 
-     مدیرعامل و اعضای هیات مدیره مکلف به اجرای قانون صدور چک و این بخشنامه و نظارت بر حسن اجرای آن بوده و در صورت تخلف از هر یک از تکالیف مقرر، حسب مورد مطابق ماده 24 قانون فوق و سایر قوانین و مقررات مربوطه با خاطیان برخورد خواهد شد.

دستاوردها و نتایج موارد اجرا شده از قانون اصلاح قانون صدور چک مصوب 1397:

با توجه به زیرساخت‌های توسعه‌یافته در بانک مرکزی، اجرای بخشی از اصلاحات مقرر‌شده در قانون «اصلاح قانون صدور چک» بلافاصله بعد از ابلاغ قانون مذکور ممکن بود و نیاز به ایجاد زیرساخت فنی خاصی نداشت. از همین روی، پس از ابلاغ قانون در تاریخ 23‏/8‏/1397 بخشی از تکالیف مندرج در قانون توسط قوه قضائیه، بانک مرکزی و بانک‌ها عملیاتی شد. «ساماندهی صدور دسته‌چک با راه‌اندازی سامانه صیاد و پیوستن تمامی بانک‌ها به آن»، «برقراری نسبی تقارن اطلاعات در زمان صدور چک برای گیرنده از طریق راه‌اندازی سامانه استعلام پیامکی سوابق چک برگشتی» و «ایجاد فرآیند جدید مطالبه وجه چک از طریق صدور اجرائیه دادگاه علیه صادرکننده چک برگشتی بدون رسیدگی ماهوی ظرف کمتر از 20 روز» اهم اقدامات صورت گرفته در راستای اجرای قانون جدید چک بوده است.
همچنین بر اساس آمار منتشرشده توسط بانک مرکزی نسبت تعداد چک های برگشتی به مبادله ای از 15.4 درصد در پایان سال 1396( سال ماقبل تصویب قانون چک)  به 9.2 درصد در پایان شهریور ماه 1399 رسیده است. ( 6.2 واحد درصد کاهش) 
از طرفی نسبت مبلغ چک های برگشتی به مبادله ای از 21.5 درصد در پایان سال 1396به 10.1درصد در پایان شهریور ماه 1399 رسیده است. ( 11.4واحد درصد کاهش) 

خواص دارویی درخت نارون ( وسک ، قره آغاج )

درخت نارون ( وسک ، قره آغاج )
 
نام علمی:   Ulmus Ulmaceae
نام‌های دیگر آن: نارون، پَشُگال، داروَن، دَروار، سفیددار، پشه‌دار، درخت پشه، نارون جنگلی، لی، له، لو، گُل پردار، سَمَد، سَمَت، قره‌آغاج، قره‌قاج، درخت شاه اشرفی، وِزم، بسک، وِسک، وِزک، گِرِزم، غرغار، غرغاج، مَلَچ، نارون کوهی، مَلَج، مَلیج، لوروت، سرخه، شَلدار، لونگا، غرغار جبلی، پشه‌خوار، پشه‌خام و نارون چتری می‌باشد.
                                 
درختی است با پوست شکافدار، برگهای متناوب، خزان کننده و رگبر‌گهای شانه‌ای، دمبرگ کوتاه، پهنک معمولاً در قاعده مورب‌، حاشیه‌ای  اره ای مضاعف یا ساده.
 
گوشوارک( زائده ای درقاعده برگ که معمولاً زیر برگ قرار دارد) ریزان دارد. گلهانر- ماده        ( اندام جنسی نروماده روی یک گل قراردارد )یا تک جنسی(گلهای نر و ماده از یکدیگر جدا هستند)‌، قبل از ظهور برگ ظاهر می‌‌شود. پوشش گل، استکانی ( منظور شکل گل آذین است) و دارای 4 تا 8 لوب است. پرچمها( اندام نر گیاه) دارای میله باریک و طویل هستند، میوه فندقه بالدار( سامار) دراین نوع میوه‌ها اپیدرم پوست خارجی یک تخمدان رشد کرده و به صورت زائده‌های بال مانند در می‌آیند بوده بال‌‌ها در انتها شکافدارهستند.
تشکیل میوه 3 تا 4 هفته بعد ازگل دهی انجام می‌گیرد. در نواحی شمال، شمال غرب و شمال شرق ایران بیشتر دیده می شود . خصوصاً درتهران بسیار زیاد کشت می شود.
نارون از جمله درختان بسیار مناسب براى زیباسازى محیط زیست شهرى است. این درخت راکه انگلیسى زبانان Elm tree مى نامند، درختى است مقاوم، زیبا و با چترى گرد و سبز که زیبایى و طراوت خاصى به شهرها بخشیده است. نارون علاوه بر استفاده تزئینى در فضاى سبز شهرى، به عنوان درختى جنگلى فواید دیگرى نیز دارد. از چوب آن که به دلیل ضریب چسبندگى مناسب جزء گروه چوب هاى مرغوب قرار مى گیرد (مانند چوب گردو و راش) درصنایع روکش سازى، مبل سازى، کشتى سازى، اسلحه سازى و... استفاده وسیعى مىشود.
نارونیان (Ulmaceae) از مهمترین گیاهانى هستند که به لحاظ سازگارى در محیط هاى اکولوژیک، توانسته اند انتشار همه جایى داشته باشند. بعضى از گونه هاى نارون به دلیل دارا بودن تاج کروى از مناسب ترین درختان براى فضاى سبز به حساب مى آیند. نارون ها مى توانند شرایط نامساعد شهرها از جمله کم آبى، آلودگى هوا، فقر خاک و... را به خوبى تحمل کنند. سهولت تکثیر و نیز رنگ پاییزه قابل توجه بعضى از گونه ها نیز از دیگر مزایاى نارون براى محیط شهرى به عنوان نماى بصرى است.
در فضاى سبز تهران بیشتر از گونه هاى نارون چترى Ulmus carpiniformis استفاده شده است. روح زیباپرست ایرانیان از سال ها پیش این گونه که تاج کروى زیبایى دارد را براىکاشت در باغ ها پسندیده است.
درخت نارون در میان موجودات زنده دشمنانى دارد که بعضى از آنها چهره زیباى آن را  مى خراشند (سوسک برگخوار نارون) و بعضى نیز مثل قارچ Ophiostoma novo _ulmi پا را از آن فراتر گذاشته و نارون را از پاى در مى آورند _ این قارچ که عامل بیمارى هلندى در نارون است به طور عمده از طریق سوسک هاى پوستخوار (Scoly tidae) از جمله سوسک پوستخوار اروپایى منتقل مى شود. بیمارى هلندى یک بیمارى کشنده و شایع در جوامع نارونیان است.
 
 
مشخصات گیاه شناسی
گیاهی است درختی که دارای پوست سخت و خشن و شکاف دار می باشد. برگ ها بیضی شکل بوده و در حاشیه دندانه دار هستند میوه نارون دارای خصوصیات منحصر به فردی است به طوری که یک بال غشایی دور تا دور میوه را فرا گرفته است. 
 
 
انتشار جغرافیایی
نارون به شکل خود رو بیشتر در شمال کشور در گرگان، بابلسر و نوشهر و ... یافت می شود ولی به عنوان درخت زینتی در نواحی مختلف کشور امروزه کاشته می شود. 
 
 
ترکیبات شیمیایی
پوست نارون دارای موسیلاژ، تانن، فیتوسترین و پاره ای دیگر از ترکیبات می باشد.
 
قسمت مورد استفاده
پوست درخت مذکور بیشترین خاصیت دارویی را دارد. 
 
 
خصوصیات گیاهی
ارتفاع: 18تا30 متر
قطر تاج پوششی: 5 الی12 متر
درختی است با تاج پهن وکروی دارای شاخه های قوی وافراشته که در پایانه ها به سمت پائین انحناء دارند. پوست تنه خاکستری تیره و دارای برجستگی های فراوان است. اگر چه بیماری هلندی نارون های بسیاری را مورد حمله قرار داده است ولی باید در انتخاب این درخت برای مقاصد زینتی دقت بسیارکرد چرا که امکان بروز این بیماری وجود دارد. با این احوال هیچ درخت دیگری از لحاظ زیبائی منحصر بفرد وحالت رشد به این درخت نزدیک نیست.
 
برگ: ساده، متناوب و دندانه دار بطول 7 تا 12 سانتیمتر و عرض 3 تا 6 سانتیمتر می باشند.آنها در قسمت قاعده نابرابر بوده و سطح فوقانی آنها زبر است.ابتدا سبز کمرنگ بوده و در اوایل پائیزطلائی می شوند.
 
گل: فاقد ارزش زینتی است.
 
میوه: فندقه بالدار،عسلی رنگ بطول1 تا 5/1 سانتیمتربه شکل خوشه که دراردیبهشت تا خرداد ماه ظاهر می گردند.
 
سیستم ریشه ای: سطحی ،تهاجمی و ریشه ها فیبری هستند.
 
سرعت رشد: سریع
 
 
نیازهای طبیعی
آب و هوا: گرما ،سرما وهمچنین شرایط کویری را تحمل می کند.
 
خاک: خاک غنی،عمیق و مرطوب را ترجیح می دهد.
 
هرس: هرس شدید را تحمل می کند ولی هرس بسیار کمی برای حفظ شکل طبیعی زیبای آن لازم است. هرس خشکه برداری در پائیز انجام گیرد.
 
تغذیه: تغذیه خاصی لازم نیست.
 
آبیاری: ماهانه یکبار آبیاری عمقی نمائید.
 
آفات و بیماری ها: پوستخوارها که عامل انتقال بیماری مرگ نارون هستند. در صورت بروز بیماری مرگ نارون لازم است درخت فوراً ریشه کن و سوزانیده شود.
 
عیوب: علاوه بر ایجاد تنه جوش فراوان ریشه تمایل به آمدن به سطح و کندن زمین اطرافش دارد.
 
هرس نارون تقریباً شبیه به هرس اقاقیا بوده با این تفاوت که درخت نارون در مقابل آفات و بیماریها بسیار حساس می باشد لذا ضد عفونی وسایل هرس از جمله قیچی واره از ضروریات  می باشد . ساده ترین روش ضد عفونی اره قرار دادن تیغه آن روی آتش به مدت حدود یک دقیقه می باشد و این عمل از درختی به درخت دیگر نیز می بایستی تکرار شود.
 
 
نارون چتری
Ulmus umbraculifera برگها متقارن و دارای قاعده تقریباً قلبی شکل بوده و نوک داندنه ها تیز نیست. فصل گل‌دهی اواخر زمستان بوده و گیاه متعلق به بخشهای مرکزی فلات ایران است.
 درخت نارون بومی کشور آمریکای شمالی است و قسمت داخلی پوست درخت ارزش دارویی دارد. پوست این درخت دارای مواد مغذی مانند تانین، کلسیم، آهن، منیزیم، منگنز، فسفر، پتاسیم، روی، بتاکاروتن و ویتامین های B1، B2 ،B3 و C است.
                                                   
 
 
خاصیت نارون
▪ این گیاه به خنثی کردن اسید معده، کمک می کند.
▪ از التهاب زخم در معده و اثنی عشر جلوگیری می کند و مانع ایجاد زخم معده می شود.
▪ نارون گلودرد را تسکین می دهد، درد قولنج و زخم معده را از بین می برد.
▪ این گیاه با ایجاد لعاب از سرفه و ناراحتی می کاهد.
▪ مصرف موضعی نارون برای زخم های جزئی مانند سوختگی، آفتاب سوختگی و تب خال موثر است.
▪ پودر این گیاه دندان درد را از بین می برد.
▪ به طور معمول مصرف روزی ۳ تا ۴ فنجان چای این گیاه مانعی ندارد.
▪ برای مصرف موضعی، پودر آن را با آب جوش مخلوط کنید تا پماد آن به دست آید.
 
 
اثر دارویی پوست درخت نارون از برگش بیشتر است.
1. طبع آن سرد و خشک است.
2. جهت دفع سنگ کلیه 20 گرم برگ خشک نارون را در یک لیتر آب‌جوش دم‌کرده روزی 4 لیوان بنوشید.
3. جهت تبخال از روغن نارون بمالید.
4. جهت جوش و کورک از روش شماره 2 استفاده شود.
5. برگ و پوست درخت نارون معرق و ادرارآور می‌باشد.
6. جهت ورم پستان از روغن پوست درخت نارون بمالید. طرز تهیه آن در شماره 2 گفته شده است.
7. جهت بندآوردن اسهال از جوشانده پوست درخت نارون استفاده شود.
8. برای ناراحتی‌های مجاری ادرار و تناسلی از جوشانده پوست درخت نارون استفاده شود.
9. جویدن برگ تازه درخت نارون باعث سفت شدن لثه‌ها می‌گردد.
10. برای جلوگیری از چرکین شدن زخم‌ها ضماد برگ تازه نارون را بگذارید.
11. جهت جلای چشم و رفع سفیدی آن از سرمه گل برگ و صمغ این درخت استفاده شود.
12. برای اخراج زالوی چسبیده در گلو با جوشانده پوست درخت نارون غرغره شود.
13. جهت تسکین درد گوش برگ و ریشه درخت نارون را در روغن جوشانده چند قطره در گوش بچکانید تحت نظر پزشک باشد برای این که اثر بیشتری داشته باشد همراه پوست انار جوشانده شود.
14. برای جلوگیری از خونریزی معده از میوه نارون و پوست آن خورده شود.
15. جهت تسکین درد مفاصل برگ درخت نارون را پخته به صورت ضماد بگذارید.
16. برای جلوگیری از عفونت زخم‌ها گرد برگ نارون را بر روی زخم‌ها بپاشید و یا از خاکستر چوب آن استفاده شود.
17. جهت از بین بردن زگیل خاکستر برگ و چوب درخت نارون را با سرکه مخلوط به صورت ضماد گذاشته شود.
18. جهت تقویت مو ریشه درخت نارون را با خضاب مخلوط کرده مانند حنا استفاده شود.
19. جهت درمان بواسیر برگ تازه نارون را کوبیده به صورت مرهم بگذارید.
20. برای درمان ناراحتی‌های پوستی و قارچ‌ها 50 گرم برگ نارون را در یک لیتر آب جوشانده محل را بشویند.
21. نوشیدن جوشانده پوست نارون باعث تقویت معده می‌گردد.
22. برای درمان نقرس از جوشانده پوست درخت نارون استفاده شود.
23. جهت درمان رماتیسم از جوشانده پوست نارون استفاده شود.
24. جهت ترمیم شکستگی استخوان پوست و برگ درخت نارون را به مقدار 50 گرم در یک لیتر آب جوشانده بصورت ضماد بگذارید.
25. برای بیماری جرب پوست داخلی نارون را جوشانده با سرکه مخلوط کرده بشوئید.
26. برای بیماری جذام مانند شماره 25 استفاده شود.
27. جهت ناراحتی‌های جلدی یا پوسته‌پوسته شدن جلدی غانغرایائی 100 گرم پوست خشک نارون را در 3000 گرم آب این قدر بجوشانید تا نصف شود سپس روزی 3 فنجان میل گردد.
28. جهت شوره سر خاکستر پوست نارون را با عرق مورد مخلوط نموده در حمام سر را ماساژ دهید.
29. جهت درمان جوش صورت 50 گرم پوست خشک نارون را در یک لیتر آب ریخته 2 ساعت بماند سپس حرارت داده 5 دقیقه بجوشد 15 دقیقه دم‌کرده روزی 3 فنجان بنوشند.
30. جهت معالجه زخم سوداوی 50 گرم پوست خشک نارون را در500 سی‌سی آب جوشانده سپس صاف‌نموده با200 گرم روغن بادام‌شیرین و50 گرم موم زنبور عسل مخلوط‌کرده ظرف را به صورت غیر مستقیم حرارت داده بگذارید سرد شود سپس بمالید.
31. جهت اگزما مانند شماره 30 استفاده شود.
32. برای جلوگیری از ترشحات سفید در خانم ها 50 گرم پوست خشک شده درخت نارون را در یک لیتر آب 2 ساعت خیس کرده 5 دقیقه جوشانده سپس صاف نموده روزی 3 فنجان بنوشید.
 
 
طرز تهیه روغن نارون:
50 گرم پودر پوست درخت نارون را با 500 سی‌سی روغن زیتون مخلوط کرده با حرارت غیر مستقیم (بن‌ماری) حرارت داده تا غلیظ شود سپس روغن آماده است.
 
درخت اوجا، از خانواده (نارون )با نام علمی Ulmus minor و در زبان گیلکی آن را (لی )و مازندرانی‌ها آن را (اوجا )می نامند.
نارون با نام علمی Ulmus minor درخت یا درختچه ای است که پوست آن در وهله ی اول صاف است.و پس از مدتی, پوست درخت رگه رگه می شود ( رگه طولی ).
                                       
                                        
 
                                        
 
شاخه های آن پوشیده از برگ های متناوب بیضی و دارای دمبرگ است. پهنک برگ آن قرینه نیست و دندانه های زیادی دارد.
                                
دسته های گل آن قبل از روییدن برگ ها, روی شاخه های کوتاه می شکفد. عمل گرده افشانی این گیاه به کمک باد انجام می شود.
                                         
میوه ی آن پس از خشک شدن به سرعت از غلاف خود بیرون نمی آید.
                                     
این گیاه در حاشیه بیشه زارها و جنگل های مخلوط و مرطوب در ارتفاعات پایین می روید. نارون را غالباً در پارک ها و باغ ها می کارند.
پوست این گیاه از نظر پزشکی دارای ارزش است. نخست, شاخه های جوان را برش طولی داده, سپس آن ها را با دست جدا می کنند ( قطر شاخه حدود یک سانتیمتر).
دسته‌های گل آن قبل از روییدن برگ ها، روی شاخه‌های کوتاه می شکفد. عمل گرده افشانی این گیاه به کمک باد انجام می‌شود.
نارونیان از مهم‌ترین گیاهانی هستند که از نظر سازگاری در زیست‌بوم‌های گوناگون، توانسته‌اند انتشار همه‌جایی داشته باشند.
درخت اوجا و ملج از گونه‌های مهم نارون به شمار می‌آیند که مهمترین آفت این درختان سوسک scolytus است.
 
 
انواع نارون
نارون مجنون
                                                         
               
 نام لاتین:                           Ulmus glabra 'Camprowni'  
تیپ رویشی:                        درخت
وضعیت خزان:                     خزان کننده    
سرعت رشد:                       سریع  
ارتفاع :                             6 متر   
قطر تاج:                            6 متر  
نیاز نوری:                            آفتابی
نیاز آبی:                              کم نیاز        
معیار زیبایی:                        شاخساره       
زمان ظهور معیار زیبایی:          بهار و تابستان 
قابلیت هرس:                       نیمه هرس پذیر
مقاومتهای اکولوژیک:             مقاوم به کم آبی و آفات
خاک مناسب:                       هر نوع خاک
کاربرد در فضای سبز:             کاشت در پارکها ، چمن کاریها و خیابانها
وضعیت سازگاری با شرایط اکولوژیک موجود:       عالی
 
 
 
نارون چتری    
                  
نام لاتین:                  Ulmus densa       
تیپ رویشی:                       درخت
وضعیت خزان:                     خزان کننده     
سرعت رشد:                       سریع  
ارتفاع:                              8 متر  
قطر تاج:                            6 متر  
نیاز نوری:                          آفتابی - نیم سایه       
نیاز آبی:                            کم نیاز
معیار زیبایی:                       شاخساره       
زمان ظهور معیار زیبایی:         بهار تا پاییز     
قابلیت هرس:                     هرس پذیر
مقاومتهای اکولوژیک:            مقاوم به گرما و کم آبی
خاک مناسب:                      قلیایی
کاربرد در فضای سبز:            کاشت در پارکها ، جنگل کاریها ، حاشیه بزرگراهها ،                                                   خیابانها و چمن کاریها
وضعیت سازگاری با شرایط اکولوژیک موجود:       خوب
 
 
منابع:
 
http://www.fasletaze.com/showthread.php?661-%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA-%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86
 http://www.iranpardis.com/thread160276.html
 http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%AC%D8%A7
 http://fapatogh.com/Content/5788-naron.html
 http://narcius.mihanblog.com/post/17
 http://www.eshiraz.ir/parks/fa/narvanmajnoon,15
 http://forum.alborzdownload.com/f696/%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA-%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86-21578/
 http://www.mypersianforum.com/showthread.php?t=123335
 http://keshavarzee.ir/archives/480
 http://www.starir.com/showthread.php?t=52738&page=1
 http://forum.patoghu.com/thread176443.html
 http://www.gtalk.ir/archive/index.php/t-43897.html
 http://www.iran20.com/article.php?article_id=15929
 http://hezarbareshgh.blogfa.com/post-556.aspx
 http://www.unknown.ir/index.php?module=subjects&func=viewpage&pageid=1392
 http://shabnamak.ir/post/882
 http://www.salamatsite.ir/articles/%D8%A7%D9%88%D8%AC%D8%A7-184.html
 http://persiankia.com/print-page-1609.html
 http://tebyan-ardebil.ir/description.aspx?id=16200

کوروش کبیر و سد ذوالقرنین

سد ذوالقرنین همان سد موجود در تنگه کوه های قفقاز است. کوه های قفقاز از دریای خزر تا دریای سیاه امتداد دارد. تنگه موجود در کوه های قفقاز، داریال نامیده می شود.

داریال محرف داریول است که به زبان ترکی به معنای تنگه است، و سد ذوالقرنین را به زبان محلی دمیرقاپو که به معنای در آهنین است می نامند.

این تنگه بین تفلیس و ولادی کیوکز واقع است، و این سد در بین دو کوه بلند واقع است که آن دو کوه از دو طرف امتداد دارند و فقط این تنگه فاصله بین آن سلسله جبال است. تنها راهی که رابطه بین نواحی شمالی و نواحی جنوبی را برقرار می کند همین تنگه است. چون آن سلسله جبال به همراه دریای خزر و دریای سیاه، خود به خود یک مانع و حاجز طبیعی هستند که هزاران کیلومتر ادامه داشته و جنوب آسیا را از شمال آن جدا می کنند.

و در آن اعصار اقوام شروری از سکنه شمال شرقی آسیا از این تنگه قفقاز وارد قسمت های جنوبی آن از ارمنستان و سپس وارد ایران شده و حتی به آشور و کلده می رفتند و غارت می کردند و در هجوم های خود از هیچ قتل و سبی و نَهب دریغ نمی نمودند و یک بار در حوالای قرن هفتم قبل از میلاد هجوم آورده و تا به نینوا که پایتخت آشور است رسیدند و این واقعه تقریباً در قرن سابق بر عهد کوروش است.

مورخین یونانی مثل هردوت مسافرت کوروش را به شمال ایران برای خاموش نمودن نائره ای که مشتعل بود ذکر کرده اند و ظاهراً در همین سفر بود که کوروش سد را در تنگه داریال در مسیرش به استدعای اهل شمال و تظلم آن ها ساخت و آن را با سنگ و مس و آهن بنا نمود؛ و آن یگانه سد محکمی است که در آن آهن به کار رفته است؛ و آن سدی است بین دو کوه که منطبق می شود بر آن گفتار خدای تعالی: «فَأَعِینُونِی بِقُوةٍ أَجْعَلْ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَهُمْ رَدْمًا * ءَاتُونِی زُبَرَ الْحَدِیدِ»؛ (ذوالقرنین گفت:) پس مرا به نیروی خویش کمک دهید تا میان شما و آن ها سد (محکمی) بسازم. پاره های آهن برای من بیاورید. (کهف/95 و 96)

و از شواهدی که این امر را مسلماً به کوروش منتسب می سازد، یکی نهری است در نزدیکی این سد که سایروس نامیده شده است و سایروس در نزد غربی ها کوروش است؛ و دیگر این که در آثار باستانی ارمنی ها، این دیوار هاگ گورائی نامیده شده و معنای این لفظ تنگه کوروش یا معبر کوروش است و معلوم است که نوشتجات ارمنی ها در این موضوع از نظر قرب ارمنستان به محل تنگه، به منزله شهادت محلی محسوب می گردد.

درباره طائفه یأجوج و مأجوج در دو مورد در قرآن کریم آمده است:

اول: در سوره کهف که داستان ذوالقرنین را بیان می کند.

دوم: در سوره أنبیاء:» حتی إذا فتحت یأجوج و مأجوج و هم من کل حدب ینسلون * و اقترب الوعد الحق فإذا هی شـاخصة أبصـار الذین کفروا یـاویلنا قد کنا فی غفلة من هـذا بل کنا ظـالمین؛ تا وقتی که (راه) یأجوج و مأجوج گشوده شود و آن ها از هر بلندی بتازند. و آن وعده راستین (قیامت) نزدیک می شود و به ناگاه چشمان کسانی که کافر شدند خیره می شود (و می گویند) ای وای بر ما که از این روز غافل بودیم! بلکه ما ستمگر بوده ایم.(انبیاء 96 و 97)

خروج یاجوج و ماجوج در مورد دوم نشان اشراط الساعه یا آخرالزمان است. به گزارش قرآن کریم فتنه یاجوج و ماجوج در آخرالزمان توسط دابه الارض دفع می شود.