سازه نیوز-مسعود راویان:هرچند وقت یک بار ، در اخبار سراسری و یا صفحات حوادث روزنامه ها، شاهد نقل خبرهای مربوط به ریزش ساختمانی در مجاورت زمین گودبرداری شده به طریق غیر اصولی هستیم که علاوه بر وارد آوردن خسارات مالی جبران ناپذیر، متاسفانه باعث نقص عضو یا مرگ ساکنان آن می شود.
ریشه یابی عوامل به وجود آمدن چنین حوادث ناگواری، می تواند به ما در تصمیم گیری به منظور جلوگیری از تکرار اتفاقات مشابه، کمک کند . می توان با بهره گیری از اساتید و دست اندرکاران متخصص و مجرب در علم ژئوتکنیک ، علاوه بر تدوین نظام نامه جامع و معرفی گردش کار مناسب جهت کنترل گودبرداری، ضوابط فنی و اجرایی مربوط را تهیه و در قالب مباحث مقررات ملی ساختمان، به عوامل ذی ربط، ابلاغ نمود. مباحث ۷ و ۱۲ مقررات ملی، تا حدودی حاوی ضوابطی در این باره بوده که متاسفانه تاکنون در بسیاری از ساختمان ها، مفاد آن اجرا نمی گردد.
در کشور ما تعداد مهندسینی که دارای علم و تجربه کافی باشند ، بسیار کم است . این کمبود در دانشگاه ها باید از طریق گدراندن دوره های آموزشی پر شود . این دروس باید مسائلی مانند نحوه انجام آزمایش های لازم ژئوتکنیکی بر اساس جنس خاک نوع ساختمان، نحوه استفاده از نتایج آزمایشگاه جهت طراحی ، روش های متداول و فناوری های جدید در زمینه تثبیت خاک و سازه های نگهبان را در بر گیرد. ضمناً روش های نوین حتی الامکان باید متضمن پرهیز از هزینه گزاف و صرف مدت زمان زیاد باشد.
متاسفانه در بسیاری از شهرها از یک یا چند روش سنتی ( و بعضاً غلط ) بدون توجه به چگونگی بافت خاک و شرایط محیطی ( مانند تراز آب زیرزمینی) استفاده می شود که مهترین عامل ایجاد حوادث مذکور است . جهت پرهیز از هرگونه حادثه مشابه، باید به طور جدی دست افراد غیر متخصص در این زمینه کوتاه شود و کلیه مراحل آزمایش ، طراحی ، اجرا و نظارت، زیر نظر متخصصین مربوطه انجام پذیرد.
خوشبختانه سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور در قدم اول در حال تدوین نظام نامه « اعطای صلاحیت طراحی، نظارت و اجرای گودبرداری» است که کلیات آن به تصویب رسیده و پس از تصویب نهایی توسط شورای مرکزی ، به وزرات راه و شهرسازی پیشنهاد می شود. در این نظام نامه، حدود صلاحیت مهندسین عمران و دوره های آموزشی لازم درج شده است . قدم بعدی تدوین راهکارهای اجرایی و گردش کار مناسب به همراه سیستم نظارتی کارآمد با مشارکت تمامی ارگان های ذی ربط است . همچنین باید انجام آزمایش ژئوتکنیک، حداقل در ساختمان های پند طبقه و خصوصاً دارای زیر زمین ، الزامی می شود که در چند استان در حال اجراست . مشاورین آزمایشگاهی ژئوتکنیک نیز بر اساس علم روز، آموزش دوره ای دیده و از تجهیزات مدرن استفاده می گنند .
نیاز است تا استفاده از دستگاه های روز دنیا و فناوری های جدید به مجریان ( پیمان کاران) آموزش داده شود. البته بومی سازی در این فناوری ها نیز باید در نظر قرار گیرد. انجام مطالعات تحقیقی و پژوهشی بر روی انواع بافت خاک بر اساس شرایط بومی استان ها و ارائه راهکارهای مناسب اجرایی و همچنین تهیه نقشه های پهنه بندی و ریز پهنه بندی ژئوتکنیکی شهرها( خصوصاً شهرهای پر جمعیت ) نیز بسیار مفید است . دانشگاه ها و سازمان های نظام مهندسی ساختمان می توانند نقش موثری را در این زمینه ایفا کنند . نهایتاً فرهنگ سازی می تواند در آگاهی رسانی به مردم و تسریع در اجرای موارد یاد شده، اثرات مطلوبی داشته باشد.
مسلماً وزارت راه و شهرسازی در ارتباط با اجرایی شدن این راهکارها و جلوگیری از وقئع حوادث تلخ احتمالی آینده، نقشی محوری و انکار ناپذیر دارد.
منبع :
