همواره برای بسیاری از ما این سوال به وجود آمده که خرید و فروش طلا در بازارهای جهانی و بازارهای داخلی چگونه صورت می گیرد؟
معامله گران این "بازار هزار رنگ" به کاربردن اصطلاحات مختلف در رابطه
با داد و ستد این کالا را به نوعی جذابیت این بازار می دانند. اما قبل از
اینکه در رابطه با سازوکار معامله طلا و آشنایی با اصطلاحات آن در بازارهای
داخلی آشنا شویم، بهتر است مختصر آشنایی با خرید و فروش طلا در بازارهای
جهانی نیز داشته باشیم زیرا یکی از فاکتورهای اساسی در تعیین قیمت طلا و
سکه در ایران، نرخ آن در بازارهای جهانی است.
اساساً معامله طلا در انواع بورس های کالایی جهان با عیار و اوزان
مختلفی انجام می شود: به عنوان مثال در بورس کالایی شانگ های، طلا با واحد
پولی یوآن به ازای هر گرم در قالب شمش های یک کیلوگرمی مورد دادوستد قرار
می گیرد یا اینکه در بورس کالایی توکیو طلا با واحد پولی ین به ازای هر گرم
مبادله می شود.
اما در بازار لندن، سیدنی استرالیا، ایالات متحده (بورس کالایی
نیویورک به صورت قراردادهای آتی با سررسیدهای مختلف) وضعیت اندکی متفاوت
است و مبادلات به صورت دلار به ازای هر اونس مورد معامله قرار می گیرد.
(اونس مخفف: oz) از واحدهای جرم است . Oz سرواژه عبارت ounce است.
یک اونس برابر است با 28.35 گرم و یک شانزدهم پوند. واحد اونس در
دستگاه‌های گوناگون همچون یکاهای انگلیسی، یکاهای سلطنتی و دستگاه یکاهای
معمول ایالات متحده کاربرد داشته است. اونس واحدی جهت اندازه گیری وزن مواد
است که در برخی از نقاط ممکن است متفاوت باشد . همچنین برای اندازه گیری
وزن فلزات گرانبها از قبیل طلا، نقره، پلاتین و... از واحد troy ounce
استفاده می شود که معادل ۳۱.۱۰۳۴۷۶۸ گرم است.)
اما برای اینکه از تازه ترین اطلاعات و اخبار مربوط به روند دادوستد
طلا در بازارهای جهانی مطلع شویم بهتر است به معتبرترین سایت یعنی
www.kitco.com مراجعه کرد زیرا آغاز و پایان معاملات جهانی طلا و سایر
فلزات گرانبها به صورت آنلاین در این درگاه اینترنتی درج می شود.
چگونگی معامله طلا در ایران
برای خرید و فروش طلا بهتر است ابتدا فرمول های تعیین قیمت مربوط به
این بخش را کاملاً یاد گرفته، سپس در مرحله بعد مبادرت به خریدوفروش کنیم.
اما قبل از هر چیزی بهتر است اصطلاحات مربوط به این بازار را بدانیم:
1- یک اونس طلا برابر با 31.103431 گرم باعیار (999.9) که عیار (24) هم خوانده می شود.
2- یک مثقال طلا برابر با 4.608 گرم است.
3- مظنه طلا درایران (که بر سر زبان ها است) یعنی قیمت 4.608 گرم طلای 17 عیار یا (705).
4- سکه تمام بهارآزادی (قدیمی و امامی ) عیار (21.6) است؛ یا همان
عیار (900) که عیار 22 هم خوانده می شود، وزن هرسکه (8.133) گرم است.
5- سکه نیم بهار آزادی (وزن 4.0665 گرم با عیار 900 است).
6- سکه ربع بهارآزادی (وزن 2.03225 گرم با عیار 900 است).
7- مظنه = به قیمت یک مثقال طلا با عیار 705 (17) گفته می شود.
8- مثقال = 4.6083 گرم است .
9- گرم = 1000 سوت است .
10- قیراط = 200 سوت است .
11- گرم = 5 قیراط گرمی است .
12- متفرقه : به کار ساخته مستعمل ، متفرقه گفته می شود .
13- آبشده : طلایی را که آب کرده و در قالب ریخته شده است ، آبشده نام دارد .
14- انگ : به شماره قبض ری گیری که بر روی آبشده حک شده است ، گفته می شود .
15- ری گیری : جایی که عیار طلا را تشخیص می دهند ، ری گیری نام دارد .
اما برای اینکه از چگونگی تعیین قیمت طلا و سکه در بازارهای مختلف
اطلاع کسب کنیم در اینجا مهمترین فرمول های مربوط به تعیین قیمت را آورده
ایم:
فرمول1 - بدست آوردن مظنه طلای ایران از طریق اونس جهانی
قیمت یک اونس طلا ضرب در قیمت یک دلار تقسیم بر 9.5742 = مظنه طلای ایران.
مثال: قیمت یک انس طلا 614.2 دلار و قیمت یک دلار 915 تومان مظنه چقدرمی شود؟
614.2 دلار*915 تومان تقسیم بر 9.5742 = 58698 تومان (مظنه ایران).
فرمول 2- بدست آوردن قیمت سکه تمام از طریق اونس جهانی:
قیمت یک اونس طلا ضرب در قیمت یک دلار تقسیم بر 4.24927 = قیمت سکه تمام.
مثال: 614.2 دلار ضرب 915 تومان تقسیم بر 4.24927 = 132256 تومان (قیمت یک عدد سکه تمام بهار آزادی).
فرمول3- بدست آوردن یک مثقال طلا از طریق اونس جهانی:
قیمت یک اونس طلا ضرب در قیمت یک دلار تقسیم بر 8.999 = قیمت یک مثقال طلا.
مثال: 642 دلار ضرب در 915تومان تقسیم بر 8.999 = 65277 تومان قیمت یک مثقال طلا.
فرمول4- قیمت یک مثقال طلا که در فرمول 3 بدست آورده ایم را تقسیم بر 4.608 می کنیم، قیمت یک گرم طلای 18 (750) عیار بدست می آید.
مثال:65277 تقسیم بر 4.608 = 14166 تومان قیمت یک گرم طلای 18 (750) عیار.
فرمول5- شما وقتی به بازار طلا زنگ می زنید تا قیمت بگیرید قیمت مظنه
را به شما می گویند یعنی قیمت (4.608گرم) طلای 17 (705) عیار را، حال اگر
شما بخواهید قیمت یک گرم طلا با هر عیاری را بدست آورید از روی مظنه گرفته
شده بدین طرق بایدعمل کنید:
مظنه 17 (705) تقسیم بر 4.608 تقسیم بر 705 ضرب در (هرعیاری) = قیمت یک گرم طلا با هر عیاری.
مثال:قیمت یک گرم طلا با عیار 925 از روی مظنه 61355 تومان چقدرمی شود؟
61355 تومان تقسیم بر 4.608 تقسیم بر 705 ضرب در 925=17470 تومان قیمت یک گرم طلا با عیار 925 از روی مظنه ایران.
فرمول6- هنگام خرید اول از همه خودتان با فرمول شماره یک مظنه را با
توجه به اونس جهانی حساب کنید بعد مظنه ایران را از چند مغازه دربازار
بپرسید و با قیمت مظنه خود مقایسه کنید و اختلاف را تشخیص دهید و بعد
مبادرت به خرید کنید:
مبلغ پولتان/مظنه روز*4.608*705/عیار(شمش یا طلای آبشده)=مقدار(وزن)طلای خریدشده با پول موجود وعیارمشخص(شمش یا طلای آبشده).
مثال:7000000 تومان پول داریم(برای خرید) مظنه روز 61000 تومان است،
مغازه دار برای فروش طلای آبشده با عیار 935 دارد با مبلغ فوق چند گرم طلای
آبشده باعیار (935) روی مظنه61000 تومان باید به ما بدهد؟
7000000 تومان/ 61000 تومان*4.608*705/935 =398.700 گرم طلای آبشده با عیار 935 بایدبگیرید.
فرمول7- هنگام فروش هم اول ازهمه خودتان با فرمول شماره یک مظنه را
از اونس جهانی حساب کنید بعد مظنه ایران را ازچند مغازه در بازار بپرسید و
با قیمت مظنه خود مقایسه کنید و اختلاف تشخیص دهید، بعد مبادرت به فروش
کنید:
مقدار (وزن) طلایتان ضرب در مظنه روز تقسیم بر 4.608 تقسیم بر 705
ضرب در عیار(شمش یا طلای آبشده)= مبلغ (پول) طلایتان که موقع فروش باید
بگیرید.
398.700 گرم ضرب در 65000 تومان تقسیم بر 4.608 تقسیم بر 705 ضرب در 935= 7458811 تومان باید از مغازه دار بگیرد.
خرید انواع طلا
1- شمش مارک دار (سوییسی-امارتی): وزن یک گیلوگرم عیار (995)
البته عیار (999.9) هم هست اما خیلی کم می توان گفت بهترین نوع خرید، چون:
1- روندبازار 2- عیارش مشخص روی آن حک شده در موقع فروش مشکلی پیدا نمیکند
در مجموع مورد توجه نوسان گیران و به خاطر همین محاسن مثقالی 500 الی 800
تومان ازمظنه روز گرانتر می توان خرید. البته موقع فروش هم می توان مثقالی
300 الی 600 تومان ازمظنه روز بالاتر فروخت.
2- آبشده (شمش) تیزآبی: به طلای آبشده باعیاربالای (900) تیزآبی
گفته می شود، رتبه دوم خرید را می توان به این نوع از طلا داد؛ قیمت هر
مثقال 300 الی 500 تومان گرانتراز مظنه روز است. موقع فروش هم 200 الی 300
تومان می توان بالاترفروخت.
3- آبشده معمولی: به طلای آبشده زیرعیار (900) آبشده معمولی گفته
میشود که از آب کردن طلاهای متفرقه(مصنوعات مستعمل یاشکسته که به دلایل
مختلف عیارمشخص ندارند) به دست می آید، قیمت این نوع با مظنه روز یکی است
یا به عبارت دیگر مظنه یعنی قیمت همین نوع طلا.
تذکر- موقع خرید طلا از نوع (2 و 3) حتما فاکتور خرید با ذکرعیار طلا و
شماره برگه ری گیری و شماره تلفن ری گیری با مهر و امضای فروشنده گرفته
شود تا در موقع فروش به مشکل برنخورید.
4- سکه عیار 900 (تمام بهارقدیم-امامی-نیم بهار-ربع بهار):
درمورد این نوع خرید چون قیمت سکه با قیمت ذاتی طلای خود سکه در ایران
اختلافش بیش از حد معمول است باید خیلی دقت شود منظور نوسان گیری(ورود و
خروج) به موقع چون روند قیمت هم به بازار جهانی و هم مناسبت های ما
ایرانیان ربط دارد، در ضمن همیشه از جای معتبر خرید کنید.
نکته - البته سکه های دیگری هم مثل: 1- سکه مریمی عیار (995) با وزن
14 گرم و اوزان دیگر 2- سکه توله هندی عیار (995) با وزن 11.600 گرم و سکه
اونس با عیار 24 می توان نام برد که در بازار خیلی کم و برای خریدش هم
اجرت باید داد.
5- خرید طلای متفرقه (مستعمل- شکسته): درمورد این نوع خرید اصلا
فکرش را هم نکنید در هر صورتی ضرر می کنید، مگر اینکه خیلی وارد باشید که
با یک نگاه عیار را بفهمید.
حال که از چند و چون کار طلا در ایران فهمیدیم بهتر است فرمول نحوه
محاسبه قیمت سکه بهار آزادی را از دو طریق بفهمیم: بر اساس این فرمول که به
تائید کارشناسان و اقتصاددانان مربوطه نیز رسیده است، برای محاسبه قیمت
سکه بهار آزادی قیمت اونس جهانی طلا در نرخ آزاد دلار ضرب و حاصل آن تقسیم
بر وزن هر اونس که معادل 31،1 گرم میشود. سپس این رقم ضرب در کسر عیار
اونس جهانی طلا و سکه بهار آزادی میشود که عدد 0،916 است.
بر اساس این گزارش عیار طلای معامله شده در بازارهای جهانی یا اونس 24
و عیار سکه بهار آزادی 22 است و با تقسیم عدد 22 بر 24 عدد 0،916 به دست
می‌آید و پس از ضرب عدد حاصل در وزن انواع سکه یعنی تمام بهار آزادی، نیم و
یا ربع بهار آزادی قیمت واقعی آنها به دست می‌آید.
به عبارت روشن تر فرمول قیمت سکه عبارتست از:
{](قیمت اونس جهانی طلا × نرخ دلار آزاد) ÷ 31،1 ]× 0،916×وزن سکه}+ حق ضرب
معمولاً بانک مرکزی در محاسبه قیمت سکه عددی را نیز تحت عنوان حق ضرب
لحاظ می‌کند که برخی معتقدند حدود 5 الی 7 هزار تومان است و این رقم را
نیز باید به قیمت بدست آمده اضافه کرد.
توضیح رئیس کل بانک مرکزی: هر 4 سکه تقریباً یک اونس است فرضاً اگر
هر اونس 1487 دلار است این رقم تقسیم بر 4 میشود قیمت دلار یک سکه به دست
می‌آید و ضرب میشود و قیمت سکه مشخص میشود. فرمول رئیس کل بانک مرکزی
بدین شرح است؛
{[(قیمت اونس جهانی طلا ÷ 4]× قیمت دلار}= قیمت واقعی سکه
{[(1487 ÷ 4)× 1190 }= 442000
اما بر اساس فرمولی که از سوی صرافی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، قیمت سکه این گونه محاسبه میشود:
{[(قیمت اونس جهانی طلا × نرخ دلار آزاد) ÷ 31،1 ]× 0،916×وزن سکه}+ حق ضرب
{[(1487 × 1190) ÷ 31،1 ]× 0،916× 8،133 }+ 3000= 426000
مشتریان بازار آتی بورس کالا بخوانند پنگان
اما علاوه بر بازارهای نقدی مدت سه سال است که در بورس کالای ایران
بخشی به عنوان بازار آتی فعالیت خود را آغاز کرده که بهتر است برای آشنایی
با این بازار هم نکاتی را درباره آن نیز بگوییم:
روند رو به رشد مشتریان معاملات آتی، از جذابیت «اهرم مالی» در این
بازار حکایت دارد. کسانی که «اقرارنامه و بیانیه ریسک معاملات آتی» را امضا
کرده اند مدعی «ریسک پذیری» بالا هستند. «اهرم یک به یازده»، این بازار را
به بازاری «بی رحم» تبدیل کرده است. از این رو مشتریان تازه وارد، باید با
آگاهی بالا، اقدام به سرمایه گذاری کنند تا زیان به حداقل برسد. لذا نکات
زیر قابل توجه است:
1- با شرکت های کارگزاری خلوت کار کنید. کارگزاری هایی که حجم معاملات
بالا دارند، به علت کندی در سرعت «سامانه معاملات آتی»، قادر نیستند
درخواست مشتریان را به موقع انجام دهند. جدیدترین فهرست «رتبه بندی
کارگزاران قراردادهای آتی» را در وبگاه «شرکت بورس کالای ایران» به نشانی
ime.co.ir بیابید.
2- جهت اطلاع از قیمت های روز و لحظه ای طلا، سکه، نقره ، مس و ارز
در بازار ایران و جهان به سایت bourse24.ir بخش نبض بازار طلا مراجعه کنید.
همچنین قیمتهای جهانی کالا را در وبگاه دست اول www.kitcometals.com
ببینید.
3- در مواقعی که وبگاه www.ime.co.ir بیش از حد شلوغ است، می توانید از مسیر جایگزین www.ime-co.ir استفاده کنید.
پنگان
4- برای شروع حداقل به مدت 2 ماه، بیش از 5 موقعیت باز نکنید. این زمان برای «دوره کارآموزی» لازم است.
5- قیمت های جهانی را به کمک یک نرم افزار توانمند دنبال کنید. برای مثال نرم افزار Meta Trader 5 با حساب کاربری demo، به صورت
پنگانرایگان امکان بررسی قیمتهای حال و گذشته اونس جهانی طلا و نسبت ارزهای
جهانی به یکدیگر را فراهم کرده است. همچنین با ابزارهای قوی این نرم
افزار، قادر به تحلیل تکنیکال روی نمودارها هستید. اخیراً یکی از شرکت های
تولید کننده نرم افزار بازار سرمایه، اقدام به ارائه خدمات معاملات بر خط
«بورس اوراق بهادار تهران» روی این نرم افزار کرده است. این نرم افزار را
از مسیر metatrader5.com دریافت کنید.
6- در آخر، اگر موقعیت باز دارید و اصطلاحاً Margin Call شده اید،
عجله نکنید و درصورت امکان موقعیت خود را نبندید. در این صورت اگر موقعیت
معکوس بگیرید و موقعیت را ببندید، زیان شناسایی می کنید. ولی میتوانید با
رساندن موجودی به حداقل وجه ضمانت، بازی را ادامه دهید. توجه داشته باشید
بازار همیشه صعودی و یا نزولی نیست. با کمی حوصله با نوسانات بازار، زیان
جبران خواهد شد. همچنین اگر پیش بینی می کنید که روز بعد، Margin Call
خواهید شد، امروز مقداری حساب خود را شارژ کنید تا فردا از هشدار Margin
Call رهایی یابید.
ماخذ:اتحادیه طلا/
مهندس آرتاخه/تهیه شده در: پنگان
