دفاع تاریخی بلوچ های ایران در برابر قوای انگلیسی

 تاریخچه 

هنگامی که کمپانی هند شرقی ، بر هند و پاکستان امروزی مستولی شد و منطقه کلات و بلوچستان شرقی به تصرف انگلیسی ها درآمد. 

عده ای از سران بلوچ  که مخالف  اهداف شوم و استعماری طلبانه انگلیس بودند ، از هیچ تلاشی برای ضربه زدن به نیروها و عوامل این حکومت  استعمارگر دریغ نمیکردند.

آنها با حمله به نیروهای انگلیسی و خرابکاری طرح های  آنها مانع حضور انگلیس در سرحد بلوچستان شده بودند. 

چرا که در این زمان انگلیس به فکر کشیدن خط آهن به بلوچستان ایران برای سهولت دسترسی و غارت منابع این منطقه و سایر مناطق ایران بود ؛معادن طلا و نقره و... 

مهمترین سرداران بلوچ که با انگلیسی ها جنگیدند

«سردارجمعه خان اسماعیل زهی» که شجاعتی مثال زدنی داشت و در منطقه دزآپ قدیم یا زاهدان امروزی ، «سردار خلیل خان گمشادزهی» در منطقه گـُشت ، سردار «جیندخان یاراحمد زهی» در منطقه خاش بودند.

جنگ های این سرداران بلوچ با قوای انگلیس منجر به کشته شدن بسیاری از نیروهای انگلیسی گردید. در نبردی که بین نیروهای جمعه خان با انگلیس در شمال زاهدان کنونی روی داد بیش از 70 انگلیسی کشته شدند. و در نبرد دره نالک در نزدیکی روستای سنگان نیز بیش از 330 انگلیسی به هلاکت رسیدند. 

این نبرد پس از آن روی داد که «سردار جیند خان یاراحمدزهی» به دست نیروهای انگلیسی اسیر گردید. دایر که با فریب دادن بلوچ ها توسط عیدوخان ریگی آنها را به اسارت گرفته بود قصد داشت تا با انتقال این اسرا به هند فتنه بلوچستان را خاموش کند . 

اما سرنوشت چیز دیگری را رقم زد. اسرا از منطقه کوهستانی تفتان منتقل می شدند که این برای بلوچ های منطقه فرصت مناسبی بود.

حمله بلوچ ها به نیروهای انگلیسی

سردار این منطقه «بهروزخان» نام داشت وی قاصدی روانه کرد و به سران طوایف گمشادزهی و یاراحمدزهی اعلام نمود که ارتش انگلیس قصد عبور از منطقه را دارد.

 بدین ترتیب تفنگچی های این دو قوم گردنه دره نالک را مسدود نموده و منتظر انگلیسی ها شدند. در نبرد سختی که روی داد بلوچها دو کشته دادند ولی توانستند با استفاده از موقعیت کوهستانی منطقه نیروهای انگلیسی را سرکوب کنند که در نتیجه  افسر دایر انگلیس برای همیشه از بلوچستان بیرون برانند. 

در مجموع نبردهای بسیاری بین انگلیس و بلوچ ها رخ داده است که حافظه مردم محل خاطراتی چند از آن را به یاد دارد. 

یکی از آنها خاطره شهادت پهلوان سردار ایل گمشادزهی «سردار خلیل خان گمشادزهی» می باشد. این سردار بلوچ هنگامی که برای جنگ عازم می گردید غسل کرده و دستور داد تا گاوی قربانی کنند و دعا کرد که خداوند شهادت را نصیب وی کند . از قضا دعای وی نیز پذیرفته شد و در یکی از نبردها به شهادت رسید و در محلی به نام گزک به همراه دیگر شهدای بلوچ به خاک سپرده شد.

سردار خلیل خان گمشادزهی» به همراه هیبت و عده ای دیگر از اهالی حسین بـُـرّ گـُشت (روستا) ، در جنب قریه گشت باسپاهیان انگلیس مواجه میشوند که پس از اتمام مهماتشان ، به بالاِ ی کوه رفته و با غلتاندن سنگ ها به نبرد ادامه میدهند که بر بالای همین کوه که در سمت شمالی گشت موقعیت دارد ، به شهادت میرسند و آرامگاهشان تا هنوز بر بالای همین کوه واقع بوده و این کوه امروزه به کوه شهیدان معروف است.

 این خبر توسط پیک بهروزخان که لالخان شهلی بر نام داشت صورت میگرد .می گویند وی سریع ترین مرد بلوچ بوده است بطوری که این خبر را در کمترین زمان و با پای پیاده به اردوی یاراحمدزهی ها رسانده است.

مدافعان سرحد(بلوچستان شمالی) 

نام کتاب خاطرات ژنرال انگلیسی بنام رجینالد ادوارد هری دایر (1927-1864 )، که در سال ۱۹۲۱ در لندن انتشار یافته  که نویسنده جریانات حمله نیروهای انگلیسی به بلوچستان ایران را به بهانه همکاری سرداران بلوچ با قوای آلمانی را روایت میکند  و حماسه دفاع سرداران بلوچ منطقه سرحد  (مرز ) را در برابر نیروهای انگلیسی متخاصم در سال ۱۹۱۶ میلادی یا 1295 شمسی را به قلم می کشد.

 مهمترین سرداران بلوچ که با انگلیسی ها جنگیدند «سردار جمعه خان اسماعیل زهی»، «سردار خلیل خان گمشادزهی» در منطقه گـُشت و «سردار جیندخان یاراحمد زهی» بودند.

جنگ های این سرداران بلوچ با قوای انگلیس منجر به کشته شدن بسیاری از نیروهای انگلیسی گردید. در نبردی که بین نیروه

ای جمعه خان با انگلیس در شمال زاهدان کنونی روی داد بیش از 70 انگلیسی کشته شدند. و در نبرد دره نالک خاش در نزدیکی روستای سنگان نیز بیش از 330 انگلیسی به هلاکت رسیدند. 

منطقه سرحد کجاست؟ 

منطقه سرحد بلوچستان شامل شهرستان های  زاهدان، خاش،  تفتان، میرجاوه و سراوان است که در زمان رویداد حماسه مدافعان سرحد این شهرستان ها تحت عنوان «منطقه سرحد بلوچستان» شناخته می شدند. 

مولف کتاب پس از برگشت به لندن ماجرای جدال خود و بلوچ ها را با نام اصلی همین منطقه «مهاجمان سرحد» در سال ۱۹۲۱ در لندن انتشار داد.

در صورتیکه نیرو های انگلیسی  مهاجم بودند و برعکس نیروهای بلوچی از مرزهای ایران دفاع میکردند و این در دوره حکومت قاجار (نحس و بی کفایت ) و ضعف دولت مرکزی رخ داده که چه بسا این مرزنشینان غیور و غیرتمند اگر نبودند بخش های زیادی از ایران به تاراج میرفت و ایران امروز نداشتیم.

دانلود کتاب مدافعان سر حد با انگلیسی‌ها

زنرال ریجنالد ادوارد هری دایر (1927-1864 ) در سال 1295 به بهانه همکاری سرداران بلوچ با قوای آلمانی به بلوچستان حمله کرد . وی 5 سال در بلوچستان ماند و سپس به هندوستان رفت و 6 سال بعد در سن 74 سا لگی در برستول انگلستان در گذشت . وی ماجرای جدال خود با بلوچها را در کتابی بنام مهاجمان سرحد که درسال 1921 درلندن انتشار پیدا کردبه چاپ رساند. این کتاب بعدها توسط دکتر حمید احمدی به همان نام ترجمه شده است. هنگامی که کمپانی هند شرقی بر هند و پاکستان امروزی مستولی شد و منطقه کلات و بلوچستان پاکستان به تصرف انگلیسی ها درآمد عده ای از سران بلوچ برای اهداف شوم و استعماری انگلیس مانع تراشی می کردند. آنها با حمله به کاروان انگلیسی ها و چپاول آنها مانع حضور انگلیس در سرحد بلوچستان شده بودند. در این زمان انگلیس به فکر کشیدن خط آهن به بلوچستان ایران بود. مهمترین سرداران بلوچ که با انگلیسی ها جنگیدند سردار جمعه خان اسماعیل زهی سردار خلیل خان گمشادزهی در منطقه گـُشت و سردار جیندخان یاراحمد زهی بودند. جنگها ی این سرداران بلوچ با قوای انگلیس منجر به کشته شدن بسیاری از نیروهای انگلیسی گردید. در نبردی که بین نیروهای جمعه خان با انگلیس در شمال زاهدان کنونی روی داد بیش از 70 انگلیسی کشته شدند. و در نبرد دره نالک در نزدیکی روستای سنگان نیز بیش از 330 انگلیسی به قتل رسیدند. این نبرد پس از آن روی داد که سردار جیند خان یاراحمدزهی به دست نیروهای انگلیسی اسیر گردید. دایر که با فریب دادن بلوچها توسط عیدوخان ریگی آنها را به اسارت گرفته بود قصد داشت تا با انتقال این اسرا به هند فتنه بلوچستان را خاموش کند . اما سرنوشت چیز دیگری را رقم زد. اسرا از منطقه کوهستانی تفتان منتقل می شدند که این برای بلوچهای منطقه فرصت مناسبی بود. سردار این منطقه بهروزخان نام داشت وی قاصدی روانه کرد و به سران طوایف گمشادزهی و یاراحمدزهی اعلام نمود که ارتش دایر قصد عبور از منطقه را دارد. بدین ترتیب تفنگچی های این دو قوم گردنه دره نالک را مسدود نموده و منتظر انگلیسی ها شدند. در نبرد سختی که روی داد بلوچها دو کشته دادند ولی توانستند با استفاده از موقعیت کوهستانی منطقه نیروهای دایر را سرکوب کنند و این افسر انگلیس را برای همیشه از ایران بیرون برانند. در مجموع نبردهای بسیاری بین انگلیس و بلوچ ها رخ داده است که حافظه مردم محل خاطراتی چند از آن را به یاد دارد. یکی از آنها خاطره شهادت پهلوان سردار ایل گمشادزهی می باشد. این سردار بلوچ هنگامی که برای جنگ عازم می گردید غسل کرده و دستور داد تا گاوی قربانی کنند و دعا کرد که خداوند شهادت را نصیب وی کند . از قضا دعای وی نیز پذیرفته شد و در یکی از نبردها به شهادت رسید و در محلی به نام گزک به همراه دیگر شهدای بلوچ به خاک سپرده شد.( سردار خلیل خان گمشادزهی به همراه هیبت و عده ای دیگر از اهالی حسین بـُـرّ گـُشت ، در جنب قریه گشت باسپاهیان انگلیس مواجه میشوند که پس از اتمام مهماتشان ، به بالاِ ی کوه رفته و با غلتاندن سنگها به نبرد ادامه میدهند که بر بالای همین کوه که در سمت شمالی گشت موقعیت دارد ، به شهادت میرسند و آرامگاهشان تا هنوز بر بالای همین کوه واقع بوده و این کوه امروزه به کوه شهیدان معروف است ) دیگری خبر رسانی توسط پیک بهروزخان که لالخان شهلی بر نام داشت. می گویند وی سریع ترین مرد بلوچ بوده است بطوری که این خبر را در کمترین زمان و با پای پیاده به اردوی یاراحمدزهی ها رسانده است. و صدها نکته دیگر و حماسه هایی که مردان بلوچ در سرحد آفریدن

دانلود